Το 2013 ήταν χρονιά έντονων προκλήσεων στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, το πραξικόπημα στην Αίγυπτο, οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ρωσία και την Κίνα, ήταν ορισμένα από τα σημαντικότερα θέματα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής που κλήθηκε να χειριστεί η κυβέρνηση Ομπάμα την χρονιά που πέρασε.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα δέχθηκε έντονη κριτική σε πολλά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η αντίδραση των ΗΠΑ στην επίθεση με χημικά όπλα που πραγματοποιήθηκε στη Συρία, η ιστορική τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Πρόεδρο του Ιράν και οι διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Παράλληλα το 2013, ο αμερικανός Πρόεδρος είχε κρίσιμης σημασίας συνάντηση με τον ηγέτη της Κίνας, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη σε χώρες της Αφρικής και παρευρέθη στην κηδεία του Νέλσον Μαντέλα.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ βρέθηκαν στο στόχαστρο των διεθνών μέσων ενημέρωσης σχετικά με το σκάνδαλο των Υπηρεσιών Ασφάλειας και Πληροφοριών, ενώ η υπόθεση αυτή έγινε αιτία να κλονιστούν οι σχέσεις της χώρας με ισχυρούς συμμάχους τους.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα το 2013 συμμετείχε στο Σύνοδο της Ομάδας των 20 ισχυρότερων οικονομιών που πραγματοποιήθηκε στη Ρωσία, ωστόσο ακύρωσε επίσημη συνάντηση που είχε με τον ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Στην ομιλία του, τον Σεπτέμβριο στην Γενική Συνέλευση των ΗΕ, ο κ. Ομπάμα ανέφερε ότι κατανοεί την εχθρότητα που υπάρχει απέναντι στην εμπλοκή των ΗΠΑ σε διεθνή διενέξεις, αλλά τόνισε ότι η απεμπλοκή θα είναι σημαντικό λάθος.
Όπως είπε: «Πιστεύω στην εμπλοκή των ΗΠΑ προκειμένου να διατηρηθεί η ασφάλεια τους, ωστόσο πιστεύω παράλληλα ότι ο κόσμος ολόκληρος είναι καλύτερος εξαιτίας αυτής της εμπλοκής».
Ο Ντάνιελ Σέργουερ, καθηγητής στο τμήμα Διεθνών Σπουδών του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, υποστηρίζει ότι στη Συρία ο Πρόεδρος Ομπάμα κατάφερε να επιτύχει την απομάκρυνση των χημικών όπλων χωρίς να υπάρξει στρατιωτική επέμβαση, αλλά είναι πολλά τα ανοικτά ζητήματα που παραμένουν στην περιοχή.
«Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχουν καταληφθεί από εξτρεμιστές που θα δημιουργήσουν πολύ σοβαρά προβλήματα σε περίπτωση που απομακρυνθεί το καθεστώς Άσσαντ, ενώ θα προκληθεί μεγαλύτερη αστάθεια σε μια προβληματική περιοχή με πολλές γειτονικές χώρες να βρίσκονται ήδη σε κρίση όπως η Τουρκία, το Ιράκ, ο Λίβανος και η Ιορδανία», τόνισε ο καθηγητής Σέργουερ.
Πάντως παραμένει υπό αμφισβήτηση το αν η κυβέρνηση Ομπάμα θα μπορέσει να συνεχίσει να επικεντρώνεται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, υποστηρίζει η Χέδερ Κόνλεϊ, αναλύτρια του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών.
Όπως είπε: «Μεταξύ του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, την μεταρρύθμιση για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και το κλείσιμο του αμερικανικού δημοσίου, πολλοί ηγέτες ισχυρών κρατών διερωτώνται εάν η κυβέρνηση Ομπάμα μπορεί να ξεπεράσει τα προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας για να ασχοληθεί με θέματα εξωτερικής πολιτικής».
Το 2014 θα αποχωρήσουν οι αμερικανικές και νατοϊκές δυνάμεις από το Αφγανιστάν και η αμερικανική κοινή γνώμη περιμένει από τον Πρόεδρο Ομπάμα να παρουσιάσει ξεκάθαρα τα επιτεύγματα και το κόστος της μακροχρόνιας και πολύνεκρης αυτής διαμάχης.
«Το τελικό αποτέλεσμα με το τι επιτύχαμε στο Αφγανιστάν και πόσο κόστισαν αυτές οι επιτυχίες θα είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί πολύ την χρονιά που έρχεται στο εσωτερικό των ΗΠΑ, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο» επισημαίνει η κ. Κόνλεϊ.
Πρόσφατη δημοσκόπηση του Ερευνητικού Κέντρου Πιού καταδεικνύει την μειωμένη υποστήριξη που έχει η εμπλοκή των ΗΠΑ σε διεθνείς διενέξεις, γεγονός που συμβαδίζει με τις θέσεις του Προέδρου Ομπάμα για τον ρόλο των ΗΠΑ στις παγκόσμιες εξελίξεις.
«Για κάποιο λόγο ο Πρόεδρος Ομπάμα θεωρείται υπεύθυνος για την μειωμένη επιρροή των ΗΠΑ στις παγκόσμιες εξελίξεις» τονίζει ο καθηγητής Σέργουερ και προσθέτει ότι «αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι, εάν ρωτήσεις πολίτες άλλων χωρών, η αμερικανική επιρροή δεν είναι τόσο μειωμένη σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν πάρα πολλές χώρες στις οποίες η επιρροή των ΗΠΑ είναι πολύ μεγάλη».
Το 2014 αναμένεται να φέρει νέες προκλήσεις στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, καθώς θα συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, θα ξεκινήσει η ειρηνευτική συνδιάσκεψη για την Συρία και παράλληλα οι ΗΠΑ θα προσπαθούν να διευθετήσουν τις διμερείς διαφορές τους με την Ρωσία, την Κίνα, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα δέχθηκε έντονη κριτική σε πολλά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η αντίδραση των ΗΠΑ στην επίθεση με χημικά όπλα που πραγματοποιήθηκε στη Συρία, η ιστορική τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Πρόεδρο του Ιράν και οι διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Παράλληλα το 2013, ο αμερικανός Πρόεδρος είχε κρίσιμης σημασίας συνάντηση με τον ηγέτη της Κίνας, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη σε χώρες της Αφρικής και παρευρέθη στην κηδεία του Νέλσον Μαντέλα.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ βρέθηκαν στο στόχαστρο των διεθνών μέσων ενημέρωσης σχετικά με το σκάνδαλο των Υπηρεσιών Ασφάλειας και Πληροφοριών, ενώ η υπόθεση αυτή έγινε αιτία να κλονιστούν οι σχέσεις της χώρας με ισχυρούς συμμάχους τους.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα το 2013 συμμετείχε στο Σύνοδο της Ομάδας των 20 ισχυρότερων οικονομιών που πραγματοποιήθηκε στη Ρωσία, ωστόσο ακύρωσε επίσημη συνάντηση που είχε με τον ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Στην ομιλία του, τον Σεπτέμβριο στην Γενική Συνέλευση των ΗΕ, ο κ. Ομπάμα ανέφερε ότι κατανοεί την εχθρότητα που υπάρχει απέναντι στην εμπλοκή των ΗΠΑ σε διεθνή διενέξεις, αλλά τόνισε ότι η απεμπλοκή θα είναι σημαντικό λάθος.
Όπως είπε: «Πιστεύω στην εμπλοκή των ΗΠΑ προκειμένου να διατηρηθεί η ασφάλεια τους, ωστόσο πιστεύω παράλληλα ότι ο κόσμος ολόκληρος είναι καλύτερος εξαιτίας αυτής της εμπλοκής».
Ο Ντάνιελ Σέργουερ, καθηγητής στο τμήμα Διεθνών Σπουδών του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, υποστηρίζει ότι στη Συρία ο Πρόεδρος Ομπάμα κατάφερε να επιτύχει την απομάκρυνση των χημικών όπλων χωρίς να υπάρξει στρατιωτική επέμβαση, αλλά είναι πολλά τα ανοικτά ζητήματα που παραμένουν στην περιοχή.
«Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχουν καταληφθεί από εξτρεμιστές που θα δημιουργήσουν πολύ σοβαρά προβλήματα σε περίπτωση που απομακρυνθεί το καθεστώς Άσσαντ, ενώ θα προκληθεί μεγαλύτερη αστάθεια σε μια προβληματική περιοχή με πολλές γειτονικές χώρες να βρίσκονται ήδη σε κρίση όπως η Τουρκία, το Ιράκ, ο Λίβανος και η Ιορδανία», τόνισε ο καθηγητής Σέργουερ.
Πάντως παραμένει υπό αμφισβήτηση το αν η κυβέρνηση Ομπάμα θα μπορέσει να συνεχίσει να επικεντρώνεται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, υποστηρίζει η Χέδερ Κόνλεϊ, αναλύτρια του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών.
Όπως είπε: «Μεταξύ του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, την μεταρρύθμιση για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και το κλείσιμο του αμερικανικού δημοσίου, πολλοί ηγέτες ισχυρών κρατών διερωτώνται εάν η κυβέρνηση Ομπάμα μπορεί να ξεπεράσει τα προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας για να ασχοληθεί με θέματα εξωτερικής πολιτικής».
Το 2014 θα αποχωρήσουν οι αμερικανικές και νατοϊκές δυνάμεις από το Αφγανιστάν και η αμερικανική κοινή γνώμη περιμένει από τον Πρόεδρο Ομπάμα να παρουσιάσει ξεκάθαρα τα επιτεύγματα και το κόστος της μακροχρόνιας και πολύνεκρης αυτής διαμάχης.
«Το τελικό αποτέλεσμα με το τι επιτύχαμε στο Αφγανιστάν και πόσο κόστισαν αυτές οι επιτυχίες θα είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί πολύ την χρονιά που έρχεται στο εσωτερικό των ΗΠΑ, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο» επισημαίνει η κ. Κόνλεϊ.
Πρόσφατη δημοσκόπηση του Ερευνητικού Κέντρου Πιού καταδεικνύει την μειωμένη υποστήριξη που έχει η εμπλοκή των ΗΠΑ σε διεθνείς διενέξεις, γεγονός που συμβαδίζει με τις θέσεις του Προέδρου Ομπάμα για τον ρόλο των ΗΠΑ στις παγκόσμιες εξελίξεις.
«Για κάποιο λόγο ο Πρόεδρος Ομπάμα θεωρείται υπεύθυνος για την μειωμένη επιρροή των ΗΠΑ στις παγκόσμιες εξελίξεις» τονίζει ο καθηγητής Σέργουερ και προσθέτει ότι «αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι, εάν ρωτήσεις πολίτες άλλων χωρών, η αμερικανική επιρροή δεν είναι τόσο μειωμένη σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν πάρα πολλές χώρες στις οποίες η επιρροή των ΗΠΑ είναι πολύ μεγάλη».
Το 2014 αναμένεται να φέρει νέες προκλήσεις στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, καθώς θα συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, θα ξεκινήσει η ειρηνευτική συνδιάσκεψη για την Συρία και παράλληλα οι ΗΠΑ θα προσπαθούν να διευθετήσουν τις διμερείς διαφορές τους με την Ρωσία, την Κίνα, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν.