Η πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του Μεξικού έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο, όχι μόνο το θέμα της ενέργειας στις ΗΠΑ, αλλά και θέματα που σχετίζονται με την αυτήν, όπως ο τρόπος σχεδιασμού των πόλεων και οι μετακινήσεις. Οι εναλλακτικές ιδέες είναι πολλές και οι προκλήσεις μεγάλες.
Η κουλτούρα του αυτοκίνητου είναι μία έκφραση που ακούει κανείς συχνά στις ΗΠΑ. Ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των αστικών κέντρων που περιτριγυρίζονται από προάστια, τα οποία διαρκώς εξαπλώνονται με κυρίαρχο μέσο μεταφοράς το αυτοκίνητο. Η κυβέρνηση Ομπάμα πιστεύει ότι μία αλλαγή στον τρόπο σχεδιασμού των αστικών κέντρων μπορεί να μειώσει την κίνηση και κατά 10% τις εκπομπές βλαβερών, για το περιβάλλον, αερίων. Ο Ράνταλ Ο’ Τουλ, εμπειρογνώμονας σε θέματα ανάπτυξης αστικών κέντρων, διαχείρισης της δημόσιας γης και μεταφορών, έχει καταθέσει επανειλημμένα σε επιτροπές του αμερικανικού κογκρέσου που εξετάζουν θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής. Είναι γνωστός στις ΗΠΑ σαν το άτομο που πάντα εγείρει ενδιαφέροντα ερωτήματα στο συνεχιζόμενο διάλογο μεταξύ περιβαλλοντολόγων και πολιτικών.
«Πολλοί σχεδιαστές αστικών κέντρων», τονίζει ο Ο’ Τουλ «ξεκινούν με την προϋπόθεση ότι μπορούμε να ορίσουμε την αστική ανάπτυξη και να δημιουργήσουμε πιο συμπαγείς πόλεις όπου οι κάτοικοι οδηγούν λιγότερο και έτσι δεν σπαταλούν ενέργεια. Αυτό είναι λάθος. Στοιχεία δείχνουν ότι η διαφορά στη χρήση αυτοκίνητου σε περιοχές με μεγαλύτερη πυκνότητα είναι τόσο μικρές που είναι αμελητέες».
Ένα μέρος των περιβαλλοντολόγων μιλούν για την Έξυπνη Ανάπτυξη (Smart Growth), που χαρακτηρίζει κοινότητες που χρησιμοποιούν εναλλακτικές μεθόδους μετακίνησης. Ο Ο’ Τουλ ζει σε ένα μικρό χωριό του Όρεγκον μετακινείται με ποδήλατο σε καθημερινή βάση και όταν πρέπει να κατέβει στην Ουάσιγκτον παίρνει το τραίνο. Εξακολουθεί όμως να πιστεύει ότι το αυτοκίνητο είναι ο καλύτερος τρόπος μετακίνησης. «Ας μην ξεχνάμε ότι η οδήγηση είναι χρήσιμη στους Αμερικανούς και σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Αύξησε κατακόρυφα την παραγωγικότητα και συντείνει στη διασκέδαση. Απλώς πρέπει να βρούμε αυτοκίνητα που θα καταναλώνουν φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα και όχι να σταματήσουμε να οδηγούμε», τονίζει ο αμερικανός εμπειρογνώμονας.
Αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ προωθείται η δημιουργία υπερταχειών σιδηροδρομικών γραμμών, η χρήση τραμ μέσα στις πόλεις για να μειωθεί η κίνηση και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο κ. Ο’ Τουλ μας προτρέπει να ξανασκεφτούμε αυτή την προσέγγιση. «Τετραπλάσιες Ευρωπαϊκές, απ’ ότι Αμερικανικές πόλεις», τονίζει «έχουν ανεπτυγμένο σύστημα μεταφοράς με σιδηρόδρομο (όπως μετρό, ταχεία, τραμ). Όμως ο μέσος δυτικοευρωπαίος χρησιμοποιεί αυτές τις συγκοινωνίες μόνο κατά 10% παραπάνω από τον μέσο Αμερικανό».
Ο κ. Ο’ Τουλ αναφέρει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση από τα αυτοκίνητα είναι κατά πολύ μικρότερη από εκείνη που προέρχεται από εργοστάσια. Επίσης, επισημαίνει ότι οι ταχείες σιδηροδρομικές γραμμές χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια, η οποία παράγεται από λιθάνθρακα και άλλα ορυκτά καύσιμα τα οποία μολύνουν την ατμόσφαιρα. «Η πραγματικότητα είναι ότι τα αυτοκίνητα τώρα καταναλώνουν λιγότερη βενζίνη απ’ ότι πριν από 30 χρόνια και εξακολουθούν να βελτιώνονται και θα εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται για τα επόμενα 100 χρόνια», επισημαίνει ο αμερικανός εμπειρογνώμονας.
Το μέλλον λοιπόν σύμφωνα με τον Ράνταλ Ο’ Τουλ δεν φαίνεται να ανήκει σε εναλλακτικούς τρόπους μετακινήσεων αλλά σε εναλλακτικές μορφές καυσίμων για τροχοφόρα.