Απογοητευτική για το μεσοπρόθεσμο μέλλον της Ελλάδας χαρακτήρισε την συμφωνία που επετεύχθη πριν από μερικές ημέρες στις Βρυξέλλες ο Ντομίνικο Λομπάρντι, ένας από τους ανώτατους μελετητές του ιδρύματος Brookings, ο οποίος στο παρελθόν έχει διατελέσει και μέλος του διοικητικού συμβουλίου τόσο του ΔΝΤ όσο και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το ίδρυμα Brookings, με το οποίο συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια ο κ. Λομπάρντι, είναι μια από τις σημαντικότερες δεξαμενές σκέψης στην αμερικανική πρωτεύουσα. Σε συνέντευξη του στην ελληνική υπηρεσία της ΦτΑ ο διακεκριμένος οικονομολόγος ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Η συμφωνία είναι σίγουρα απογοητευτική και αυτό γιατί μέχρι σήμερα η προσέγγιση των δανειστών της Ελλάδας είναι η αποφυγή αντιμετώπισης των πλέον σημαντικών ζητημάτων και απλά, κάθε φορά, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα μέχρι το επόμενο τρίμηνο. Είναι ξεκάθαρο πλέον σε όλους ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική που θα έχει στόχο να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη, να σταθεροποιήσει τις προσδοκίες και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη της χώρας. Είναι βέβαιο, ότι αυτοί οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν όσο τα χρήματα που θα της χορηγούνται θα είναι αποτέλεσμα μακροσκελών διαπραγματεύσεων, με ορίζοντα μόλις μερικών εβδομάδων. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που συνεχώς υπογραμμίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Είναι γεγονός ότι το ΔΝΤ μέχρι σήμερα έχει διατηρήσει μια πολύ διαλλακτική στάση, καθώς δεν θέλει μεν να δημιουργήσει προβλήματα στις διαπραγματεύσεις, αλλά την ίδια στιγμή προσπαθεί να υπογραμμίσει το γεγονός ότι χρειάζεται να αντιμετωπιστούν τα μακροπρόθεσμα αίτια της κρίσης και να σχηματιστεί μια μεσοπρόθεσμη προοπτική για την Ελλάδα».
Τι χρειάζεται να γίνει λοιπόν για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η οικονομική αυτή κρίση; Σύμφωνα με τον διακεκριμένο οικονομολόγο:
«Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και να δοθεί ένας ρεαλιστικός ορίζοντας για την μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η οποία είναι ξεκάθαρο ότι θα διαρκέσει αρκετά χρόνια. Για την επιτυχία της στρατηγικής αυτής θα χρειαστεί επίμονη προσπάθεια από τις ελληνικές αρχές για μεταρρυθμίσεις, αλλά θα χρειαστεί επίσης ένα δανειοδοτικό χρονοδιάγραμμα που θα είναι αξιόπιστο και ρεαλιστικό με στόχους που θα μπορούν να επιτευχθούν σε κάθε χρονική περίοδο».
Όσον αφορά τον ενδεχόμενο να αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα ο Ντομίνικο Λομπάρντι είναι κατηγορηματικά αρνητικός ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι στις προθέσεις του Ταμείου, όπως αναφέρει:
«Αυτή η κρίση είναι πολύ μεγάλη και πολύ σημαντική για να μείνει το ΔΝΤ εκτός. Το Ταμείο θέλει πολύ να είναι συνδεδεμένο, με οποιοδήποτε τρόπο, στις προσπάθειες αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης, πρώτον γιατί είναι στα καθήκοντα του να επιβλέπει την σταθερότητα του διεθνούς οικονομικού συστήματος, και η ελληνική κρίση όπως έχουμε δει μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το διεθνές οικονομικό σύστημα, αλλά επίσης γιατί οι ευρωπαίοι συμμετέχοντες είναι αυτοί που θέλουν την εμπλοκή του ταμείου», σημειώνει ο κ. Λομπάρντι.
Ο αναλυτής του Brookings πιστεύει ότι η προσέγγιση του ΔΝΤ είναι καθαρά οικονομική, σε αντίθεση με τους άλλους εταίρους στην τρόικα, που έχουν μια πολιτική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της κρίσης, όπως έχουμε δει να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. «Η σύνδεση του Ταμείου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα συνεχίσει να δανείζει χρήματα στην Ελλάδα ή οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα» λέει ο κ. Λομπάρντι. «Θα μπορούσε να παίξει ένα διαιτητικό ρόλο ή θα μπορούσε να είναι ένας σύμβουλος στην οικονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί χωρίς απαραίτητα να δανείζει χρήματα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το ΔΝΤ μπορεί να προσφέρει μια πιο αντικειμενική άποψη που δεν θα συνδέεται με πολιτικές σκοπιμότητες μέσα στην ευρωζώνη».
Ο Ντομένικο Λομπάρντι, επισημαίνει την δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, τονίζει όμως ότι αυτή θα πρέπει να είναι που θα απαιτήσει μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων της.
«Η ελληνική κυβέρνηση είναι σε πολύ δύσκολη θέση, γιατί από την μία πλευρά βρίσκεται καθημερινά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά από την άλλη όμως η μόνη διέξοδος από αυτή την κρίση είναι η δημιουργία ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου. Αφού, λοιπόν, η τρόικα εστιάζει τις προσπάθειες της σε βραχυπρόθεσμα διαστήματα, θα πρέπει οι ελληνικές αρχές να προτείνουν ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα δίνει έμφαση σε μεσοπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελέσει διέξοδο από τις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να γίνονται σε καθημερινή βάση, αλλά θα πρέπει οι ελληνικές αρχές να προτείνουν τομείς όπου οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούν να γίνουν με διαφορετικό τρόπο και να προτείνουν εναλλακτικές προσεγγίσεις χωρίς να υποσκάπτουν την συνολική μεταρρυθμιστική προσπάθεια».
Τελειώνοντας την συζήτηση που είχαμε με τον κ. Λομπάρντι, ο μελετητής του Ινστιτούτου Brookings αναφέρθηκε και στην σημασία της επανεκλογής του Προέδρου Ομπάμα όσον αφορά την αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης.
«Την επιρροή της επανεκλογής Ομπάμα την έχουμε ήδη δει να ξεδιπλώνεται. Η ουσία εδώ είναι ότι τώρα που ο αμερικανός Πρόεδρος κέρδισε μια δεύτερη θητεία θα μπορεί να είναι πιο δυναμικός στις πιέσεις του προς το ΔΝΤ προκειμένου να διατηρηθούν οι ισορροπίες στους τρόπους αντιμετώπισης της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης και εγώ προσωπικά πιστεύω ότι τον δυναμισμό αυτό τον βλέπουμε ήδη στον τρόπο που το ΔΝΤ αντιδρά στις αποφάσεις που προωθούν τα υπόλοιπα μέλη της τρόικα».
«Η συμφωνία είναι σίγουρα απογοητευτική και αυτό γιατί μέχρι σήμερα η προσέγγιση των δανειστών της Ελλάδας είναι η αποφυγή αντιμετώπισης των πλέον σημαντικών ζητημάτων και απλά, κάθε φορά, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα μέχρι το επόμενο τρίμηνο. Είναι ξεκάθαρο πλέον σε όλους ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική που θα έχει στόχο να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη, να σταθεροποιήσει τις προσδοκίες και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη της χώρας. Είναι βέβαιο, ότι αυτοί οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν όσο τα χρήματα που θα της χορηγούνται θα είναι αποτέλεσμα μακροσκελών διαπραγματεύσεων, με ορίζοντα μόλις μερικών εβδομάδων. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που συνεχώς υπογραμμίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Είναι γεγονός ότι το ΔΝΤ μέχρι σήμερα έχει διατηρήσει μια πολύ διαλλακτική στάση, καθώς δεν θέλει μεν να δημιουργήσει προβλήματα στις διαπραγματεύσεις, αλλά την ίδια στιγμή προσπαθεί να υπογραμμίσει το γεγονός ότι χρειάζεται να αντιμετωπιστούν τα μακροπρόθεσμα αίτια της κρίσης και να σχηματιστεί μια μεσοπρόθεσμη προοπτική για την Ελλάδα».
Τι χρειάζεται να γίνει λοιπόν για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η οικονομική αυτή κρίση; Σύμφωνα με τον διακεκριμένο οικονομολόγο:
«Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και να δοθεί ένας ρεαλιστικός ορίζοντας για την μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η οποία είναι ξεκάθαρο ότι θα διαρκέσει αρκετά χρόνια. Για την επιτυχία της στρατηγικής αυτής θα χρειαστεί επίμονη προσπάθεια από τις ελληνικές αρχές για μεταρρυθμίσεις, αλλά θα χρειαστεί επίσης ένα δανειοδοτικό χρονοδιάγραμμα που θα είναι αξιόπιστο και ρεαλιστικό με στόχους που θα μπορούν να επιτευχθούν σε κάθε χρονική περίοδο».
Όσον αφορά τον ενδεχόμενο να αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα ο Ντομίνικο Λομπάρντι είναι κατηγορηματικά αρνητικός ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι στις προθέσεις του Ταμείου, όπως αναφέρει:
«Αυτή η κρίση είναι πολύ μεγάλη και πολύ σημαντική για να μείνει το ΔΝΤ εκτός. Το Ταμείο θέλει πολύ να είναι συνδεδεμένο, με οποιοδήποτε τρόπο, στις προσπάθειες αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης, πρώτον γιατί είναι στα καθήκοντα του να επιβλέπει την σταθερότητα του διεθνούς οικονομικού συστήματος, και η ελληνική κρίση όπως έχουμε δει μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το διεθνές οικονομικό σύστημα, αλλά επίσης γιατί οι ευρωπαίοι συμμετέχοντες είναι αυτοί που θέλουν την εμπλοκή του ταμείου», σημειώνει ο κ. Λομπάρντι.
Ο αναλυτής του Brookings πιστεύει ότι η προσέγγιση του ΔΝΤ είναι καθαρά οικονομική, σε αντίθεση με τους άλλους εταίρους στην τρόικα, που έχουν μια πολιτική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της κρίσης, όπως έχουμε δει να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. «Η σύνδεση του Ταμείου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα συνεχίσει να δανείζει χρήματα στην Ελλάδα ή οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα» λέει ο κ. Λομπάρντι. «Θα μπορούσε να παίξει ένα διαιτητικό ρόλο ή θα μπορούσε να είναι ένας σύμβουλος στην οικονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί χωρίς απαραίτητα να δανείζει χρήματα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το ΔΝΤ μπορεί να προσφέρει μια πιο αντικειμενική άποψη που δεν θα συνδέεται με πολιτικές σκοπιμότητες μέσα στην ευρωζώνη».
Ο Ντομένικο Λομπάρντι, επισημαίνει την δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, τονίζει όμως ότι αυτή θα πρέπει να είναι που θα απαιτήσει μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων της.
«Η ελληνική κυβέρνηση είναι σε πολύ δύσκολη θέση, γιατί από την μία πλευρά βρίσκεται καθημερινά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά από την άλλη όμως η μόνη διέξοδος από αυτή την κρίση είναι η δημιουργία ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου. Αφού, λοιπόν, η τρόικα εστιάζει τις προσπάθειες της σε βραχυπρόθεσμα διαστήματα, θα πρέπει οι ελληνικές αρχές να προτείνουν ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα δίνει έμφαση σε μεσοπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελέσει διέξοδο από τις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να γίνονται σε καθημερινή βάση, αλλά θα πρέπει οι ελληνικές αρχές να προτείνουν τομείς όπου οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούν να γίνουν με διαφορετικό τρόπο και να προτείνουν εναλλακτικές προσεγγίσεις χωρίς να υποσκάπτουν την συνολική μεταρρυθμιστική προσπάθεια».
Τελειώνοντας την συζήτηση που είχαμε με τον κ. Λομπάρντι, ο μελετητής του Ινστιτούτου Brookings αναφέρθηκε και στην σημασία της επανεκλογής του Προέδρου Ομπάμα όσον αφορά την αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης.
«Την επιρροή της επανεκλογής Ομπάμα την έχουμε ήδη δει να ξεδιπλώνεται. Η ουσία εδώ είναι ότι τώρα που ο αμερικανός Πρόεδρος κέρδισε μια δεύτερη θητεία θα μπορεί να είναι πιο δυναμικός στις πιέσεις του προς το ΔΝΤ προκειμένου να διατηρηθούν οι ισορροπίες στους τρόπους αντιμετώπισης της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης και εγώ προσωπικά πιστεύω ότι τον δυναμισμό αυτό τον βλέπουμε ήδη στον τρόπο που το ΔΝΤ αντιδρά στις αποφάσεις που προωθούν τα υπόλοιπα μέλη της τρόικα».