Οι εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου κλιμακώνονται την τελευταία περίοδο, καθώς και οι δυο χώρες επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που φαίνεται να υπάρχουν στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου. Η Κυπριακή Δημοκρατία ήδη ξεκίνησε διερευνητικές γεωτρήσεις. Η Τουρκία όμως επισημαίνει ότι τα κοιτάσματα γύρω από την Κύπρο ανήκουν και στις δύο κοινότητες. Εγείρετε λοιπόν το ερώτημα ποια ή ποιες χώρες έχουν δικαίωμα γεώτρησης και που.
Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που βρέθηκαν κοντά στις ακτές της Κύπρου πιστεύεται ότι μπορεί να είναι τόσο μεγάλα που να αναδείξουν σε ενεργειακό τιτάνα όποια χώρα καταφέρει να τα εκμεταλλευτεί.
Η Τουρκία διατείνεται ότι οι φυσικοί πόροι στη θαλάσσια περιοχή που περιβάλλει την Κύπρο ανήκουν και στις δύο κοινότητες του νησιού. Ο Στήβεν Γκρoβς είναι εμπειρογνώμονας σε θέματα Δικαίου της Θάλασσας στο Ίδρυμα Heritage εδώ στην Ουάσιγκτον
«Τo Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δεν αναγνωρίζει την κατεχομένη από την Τουρκία περιοχή του νησιού ως ανεξάρτητη οντότητα», τονίζει ο αμερικανός εμπειρογνώμονας. «Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υπογράψει την Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, οπότε η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου ανήκει σ’ αυτήν και όχι στη Τουρκία. Οι Τούρκοι κάνουν λάθος όταν ισχυρίζονται πως η θαλάσσια περιοχή γύρω απ’ το νησί ανήκει τόσο σ’ αυτούς, όσο και στους Κύπριους».
Ο κ. Γκρoβς επισημαίνει ότι και η θαλάσσια περιοχή που περιβάλλει την κατεχόμενη βόρεια Κύπρο ανήκει και αυτή στην Κυπριακή ΑΟΖ. Πως καθορίζονται όμως τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης;
«Η ΑΟΖ εκτείνεται σε απόσταση μέχρι και 200 ναυτικών μιλιών απ’ την ακτογραμμή. Απ’ ότι καταλαβαίνω οι θαλάσσιες περιοχές υπό αμφισβήτηση βρίσκονται νότια της Κύπρου και ξεκάθαρα μέσα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Και αυτές είναι οι επιχειρήσεις που οι Τούρκοι προσπαθούν να διαταράξουν», επισημαίνει ο κ Groves.
Αφού η Τουρκία δεν συμμετέχει στη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ η Κύπρος την έχει υπογράψει, πως διευθετούνται αντιρρήσεις ή αντιδικίες πάνω στο θέμα; Πως διαχωρίζεται η Τουρκική από την Κυπριακή ΑΟΖ;
«Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Τουρκίας και της Κύπρου εφάπτονται η μία στην άλλη», διευκρινίζει ο κ. Γκρoβς. «Έχουμε την Κύπρο και στα βόρεια αυτής την Τουρκία. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες προβλέπεται χάραξη μιας νοητής γραμμής στο μέσον της θαλάσσιας απόστασης μεταξύ των δύο, η οποία θα κατοχυρώνονταν με μια συμφωνία ή συνθήκη. Ήδη η Κύπρος έχει συνάψει τέτοια συμφωνία με τον Λίβανο και το Ισραήλ για την οριοθέτηση των οικονομικών τους ζωνών. Δεν υπάρχει όμως, απ’ ότι ξέρω, τέτοια συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας».
Το πρόβλημα εδώ, επισημαίνει ο κ. Groves, εστιάζεται στο γεγονός ότι αφού η Τουρκία δεν διαθέτει μία τέτοια συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν δεσμεύεται και να συμπορευτεί με την οριοθέτηση ΑΟΖ στα 200 ναυτικά μίλια. «Οι περισσότερες παραθαλάσσιες χώρες έχουν αναγνωρίσει, είτε μέσω συμφωνίας ή χωρίς, ότι υφίσταται αυτή η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και ότι δεν επιτρέπεται σε άλλες χώρες να έρχονται και να εκμεταλλεύονται φυσικούς πόρους».
Καταλήγοντας, o κ.Γκρoβς εκτιμά πως οι Τούρκοι δημιουργούν προβλήματα. «Oι Τούρκοι απλά δημιουργούν προβλήματα ισχυριζόμενοι ότι η θαλάσσια περιοχή ανήκει τόσο στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα, όσο και στην Κυπριακή Δημοκρατία. Νομίζω ότι κάνουν λάθος νομικά και σε επίπεδο τεκμηρίωσης».
Ο αμερικανός εμπειρογνώμονας πιστεύει πως αν εκδηλωθούν επεισόδια βίας στην περιοχή, το θέμα μπορεί να παραπεμφθεί στο Συμβούλιο Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών.
