Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Ματθαίου στη Ουάσιγκτον πλημμύρισε την εβδομάδα αυτή από Βυζαντινούς ύμνους και κλασσική Οθωμανική μουσική που παρουσίασαν από κοινού Έλληνες και Τούρκοι μουσικοί και τραγουδιστές, μέλη του χορωδιακού συγκροτήματος «Ρωμαίικο», στα πλαίσια συναυλίας με τον πρωτότυπο τίτλο «Ιερό ψαλμωδικό ταξίδι από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Ισταμπούλ».
Η συναυλία διοργανώθηκε, για δεύτερη κατά σειρά χρονιά, από το Κέντρο Δυτικής Πολιτικής, μια γνωστή δεξαμενή σκέψης στην Αμερικανική πρωτεύουσα. Ο Ελληνικής καταγωγής πολιτικός επιστήμονας και διευθυντής του Κέντρου, Γιάννης Συτιλίδης, μας είπε ότι με μεγάλη χαρά φιλοξένησε ξανά στη Ουάσιγκτον το «Ρωμαίικο» συγκρότημα «που, κατά τρόπο απόλυτα ταιριαστό στο Χριστουγεννιάτικο πνεύμα, ένωσε οπαδούς κάθε θρησκείας στην χώρα αυτή, την Αμερική, η οποία σέβεται και τιμά την θρησκευτική ελευθερία». Κατά τον ίδιο, το συγκρότημα «μας πρόσφερε μια βραδιά γεμάτη με υπέροχη μαγεία».
Ιδρυτής του Ρωμαίικου είναι ο μουσικολόγος Γιώργος Μπιλάλης, που ήρθε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1989, από την Αθήνα, τελειωμένος πρωτοψάλτης, με στόχο να κάνει ανώτερες σπουδές και όνειρο να μεταλαμπαδεύσει την Βυζαντινή μουσική στην Αμερική. Η νέα καινοτομία στις συναυλίες που δίνει φέτος το συγκρότημά του, κατά τις παραμονές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, εστιάζεται στα κοστούμια τους, ιδιαίτερα στα Βυζαντινά άμφια των ψαλτών.
Όπως δήλωσε ο κ. Μπιλάλης σε σχετικό τηλεοπτικό πρόγραμμα, που παρήγαγε η Φωνή της Αμερικής και το οποίο παρουσιάζουν αυτό το Σαββατοκύριακο συνεργαζόμενοι σταθμοί στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο, «από χειρόγραφα και τοιχογραφίες τόσο Βυζαντινές όσο και υστερο-βυζαντινές, βρήκαμε ότι οι ψάλτες ήταν ντυμένοι με ειδικά καπέλα που λεγόντουσαν «σκιάδια», ή «σκαράνικα», ειδικά άμφια, τα «καμίσια» και μια ζώνη, το «σφηνιτούριο». Ο Γιώργος Μπιλάλης συνεργάστηκε με τη ενδυματολόγο της Όπερας του Ντελαγουέαρ η οποία και σχεδίασε τα κοστούμια αυτά σύμφωνα με τα χειρόγραφα και τις τοιχογραφίες πού ανακάλυψαν οι ερευνητές του Ρωμαίικου. Πιστεύεται ότι ήταν η πρώτη φορά από τη Βυζαντινή εποχή που ψάλτες χορωδίας εμφανίστηκαν με τέτοιες ενδυμασίες. Κατά τον κ. Μπιλάλη, η μεγάλη καινοτομία του συγκροτήματός του φέτος είναι ότι «παρουσιάζουμε την εικόνα, δηλαδή τους ψάλτες του Ρωμαίικου ντυμένους με τα άμφια» σε μια συναυλία που πρόβαλε «παλαιο-βυζαντινές συνθέσεις για τη γιορτή των Θεοφανίων σε ειρμούς και σε πολυέλαιο για τη γιορτή αυτή».
Άλλη καινοτομία του συγκροτήματος έγκειται στο ότι ανάμεσα στους ψάλτες των Βυζαντινών ύμνων περιλαμβάνονται και γυναίκες, όπως η Μαρία Μπούρδη, που είναι συνδεδεμένη μαζί του επί μια δεκαετία. Η κυρία Μπούρδη παραδέχθηκε πως «η μουσική αυτή έχει περισσότερο γίνει για άνδρες» αλλά πρόσθεσε πως «επειδή όμως αρέσει και σε εμάς τις γυναίκες, είμαστε και εμείς μέσα και εάν μπορέσουμε θα συνεχίσουμε και θα τραβήξουμε και άλλες γυναίκες σε αυτό το είδος της μουσικής».
Η πιο μεγάλη καινοτομία του Ρωμαίικου είναι ότι οι συναυλίες του στη Ουάσιγκτον και τη Νέα Υόρκη εκτός από Βυζαντινούς ψαλμούς προβάλουν και κλασσική Οθωμανική μουσική- τη λεγόμενη μουσική των Σούφι, μιας τάξης μυστικοπαθών μουσουλμάνων ασκητών της Ανατολής. Η μουσική των οπαδών του σουφισμού, βασισμένη σε βυζαντινές μελωδικές δομές του 4ου αιώνα και μετέπειτα, αναπτύχθηκε από το Τάγμα των Περιφερόμενων Δερβίσηδων, που ίδρυσε ο διάσημος σοφός και ποιητής Ρουμί στον 13ο αιώνα.
Ένας από τους ερμηνευτές της Οθωμανικής μουσικής στη συναυλία του Ρωμαίικου ήταν ο Τζένγκιζ Ονουράλ πού έκανε και την εξής δήλωση στο τηλεοπτικό πρόγραμμά μας: «Έλληνες και Τούρκοι ενώνονται από πολλές κοινές παραδώσεις και αξίες. Οι θεατές μας βλέπουν στη σκηνή σαν κλωνάρια του ίδιου δέντρου».
Το Ρωμαίικο συγκρότημα χειροκροτήθηκε θερμά από το πολύμορφο κοινό της παράστασης, που απαρτίζονταν όχι μόνο από Ορθόδοξους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους αλλά επίσης από πολλούς εβραίους και οπαδούς άλλων θρησκειών που ζούνε στην αμερικανική αυτή μεγαλούπολη, την οποία και θεωρούν ως πρωτεύουσα της θρησκευτικής ελευθερίας.
Μετά την επιτυχία της παράστασής του στη Ουάσιγκτον, το Ρωμαίικο αναχώρησε για τη Νέα Υόρκη όπου έδωσε παρόμοια συναυλία στον φημισμένο Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βαρθολομαίου.
