ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Ο ρόλος του Ρόναλντ Ρέιγκαν στον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου - 2004-06-11


Κηδεύεται σήμερα στην Καλιφόρνια ο 40ος πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σ’ολόκληρη τη χώρα αφιερώνουν ειδικά προγράμματα για το έργο και τις ημέρες του δημοφιλούς τέως προέδρου. Ανάμεσα στις μεγαλύτερες επιτεύξεις του, ήταν η συμβολή του στον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου. Οταν ο Ρόναλντ Ρέηγκαν ανέλαβε την προεδρία το 1981, ο Ψυχρός Πόλεμος με τη τότε Σοβιετική Ενωση ήταν στο ζενίθ του. Ομως όταν αποχώρησε απο τα προεδρικά του καθήκοντα οκτώ χρόνια αργότερα, το κομμουνιστικό σύστημα είχε αρχίσει να καταρρέει, ενώ οι σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Σοβιετικη Ενωση είχαν αρχίσει να βελτιώνονται.

Στο ξεκίνημα της προεδρικής θητείας του, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν εξήγγειλε μία τεράστιας κλίμακας αναβάθμιση του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ, ενώ υποσχέθηκε να εξαλείψει τον κομμουνισμό απο ολόκληρο τον κόσμο. Λίγο αργότερα, χαρακτήρισε την Σοβιετική Ενωση ως «την αυτοκρατορία του κακού.» Οταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας το 1985, η οικονομία της Σοβιετικής Ενωσης ήταν σε οικτρή κατάσταση, ενώ οι ΗΠΑ συνέχισαν να αναπτύσσουν και να συγκεντρώνουν εξοπλισμούς. Το στρατιωτικό χάσμα μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ενωσης γινόταν ολοένα μεγαλύτερο. Ο πρόεδρος Ρέιγκαν άδραξε την ευκαιρία και ζήτησε να συναντηθεί με τον κ. Γκορμπατσώφ το 1986. Οι δύο ηγέτες, μετά απο λίγο καιρό, υπέγραψαν συμφωνίες που να απαγορεύουν τη χρήση πυρηνικών κεφαλών άμεσου στόχου, καθώς και συμφωνία για τον περιορισμό των στρατηγικών όπλων.

Ο Αλαν Λίτσμαν, ιστορικός των αμερικανών προέδρων εδώ στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, λέει οτι ο Ρόναλντ Ρέιγκαν θα μείνει στην μνήμη της ανθρωπότητας ως ο πρόεδρος που κέρδισε τον Ψυχρό πόλεμο: «Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν αυτή η μακροχρόνια και πικρή αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ενωσης που είχε ξεκινήσει το 1945, μετά το τέλος του Δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Ομως, κατά την προεδρία του Ρόναλντ Ρέηγκαν, είτε το προξένησε ο ίδιος είτε όχι, ο Ψυχρός Πόλεμος στην πραγματικότητα τελείωσε με αμερικανική νίκη, ενώ ακολούθησε η αρχή της κατάρρευσης της σοβιετικής αυτοκρατορίας.»

Το 1987, ο πρόεδρος Ρέιγκαν επισκέφθηκε το τείχος του Βερολίνου, που αποτελούσε το σύμβολο του κομμουνισμού και της σοβιετικής κυριαρχίας: «Κύριε Γενικέ Γραμματέα Γκορμπατσώφ, άν πραγματικά επιζητείτε την ειρήνη, εάν επιζητείτε την ευημερία για τη Σοβιετική Ενωση και την Ανατολική Ευρώπη, εάν επιζητείται την φιλευθεροποίηση, ελάτε στην πύλη αυτή! Κύριε Γκορμπατσώφ, ανοίξτε την πύλη! Κύριε Γκορμπατσώφ, γκρεμίστε αυτό το τείχος!»

Σε διάστημα μικρότερο του ενός έτους απο την αποχώρηση του Ρόναλντ Ρέιγκαν απο το προεδρικό αξίωμα, το τείχος του Βερολίνου κατερρίφθη. Ηταν μία τρανή ένδειξη οτι ο Ψυχρός Πόλεμος πλησίαζε στο τέλος του.

Ο Λή Εντουρντς, του Ιδρύματος Χέριτατζ, που είναι μία πολιτικά συντηρητική θίνκ-τάνκ, είναι δημοσιογράφος, που παρακολούθησε τη ζωή και τό έργο του 40ου προέδρου για περίπου 40 χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Εντουαρντς, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν επέτυχε πάρα πολλά: «Εδωσε τέλος στον ψυχρό πόλεμο χωρίς να πέσει ούτε μία πιστολιά και το κατάφερε, με την πρωτοφανή ενίσχυση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και επίσης με την προσήλωσή του σε μέτρα όπως την Πρωτοβουλία Στρατηγικής Αμυνας, με την οποία η Σοβιετική Ενωση και ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ πείστηκαν οτι δεν είχαν τις δυνατότητες να κερδίσουν την μάχη των εξοπλισμών.»

Ο Στήβεν Ουαίην, καθηγητής κυβερνητικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Τζώρτζτάουν της Ουάσινγκτον, λέει οτι μερικοί θεωρούσαν την εξωτερική πολιτική του Ρόναλντ Ρέηγκαν ως ριψοκίνδυνη και οτι βασιζόταν κυρίως στην στρατιωτική ισχύ, αλλά ακριβώς αυτά επέσπευσαν το τέλος του Ψυχρού πολέμου: «Βασικά, ο Ρέηγκαν πίστευε οτι οι Ρώσσοι δεν μπορουσαν να μας συναγωνιστούν και οτι τελικά θα μας σέβονταν μόνο άν είχαμε πολύ υπέρτερες δυνάμεις. Για το λόγο αυτό προσπάθησε να δημιουργήσει ένα στρατό με τεράστια ισχύ, και στο τέλος, οι σοβιετικοί υποχώρησαν.»

Ο Λου Κάννον, πρώην δημοσιογράφος της εφημερίδας Ουάσινγκτον Πόστ και βιογράφος του Ρόναλντ Ρέηγκαν, λέει οτι το πρωταρχικό επίτευμα της προεδρίας Ρέιγκαν ήταν ο τερματισμός του Ψυχρού πολέμου και η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. ΄Λέει ο κ. Κάννον: «Η θεωρία του Ρόναλντ Ρέηγκαν ήταν οτι άν διαπραγματευόμαστε με την Σοβιετική Ενωση απο θέση ισχύος, η Σοβιετική Ενωση, που δεν είχε τις ίδιες οικονομικές δυνατότητες, δεν θα μπορούσε να μας ακολουθήσει και έτσι θα ήταν εξαναγκασμένη στο να υποχωρήσει.»

Οι ειδικοί λένε οτι ο πρόεδρος Ρέιγκαν γνώριζε οτι η σοβιετικη οικονομία υπέφερε και εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία αυτή. Ηταν πραγματικά μία κίνηση που άλλαξε ριζικά την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και τις σχέσεις ανάμεσα στις παγκόσμιες υπερδυνάμεις.

XS
SM
MD
LG