Ο ειδικός συντονιστής του Στέητ Ντηπάρτμεντ για το κυπριακό, πρέσβης Τόμας Ουέστον, ο οποίος αρχίζει σήμερα νέα περιοδεία στην Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία. Λίγο πρίν αναχωρήσει απο την Ουάσινγκτον, ο κ. Ουέστον έκανε μία σύντομη ανασκόπηση, του πού βρίσκονται οι προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος—«απο πού ερχόμαστε και πού πάμε,» όπως είπε χαρακτηριστικά-- μιλώντας στο Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον.
Ο κ. Ουέστον τόνισε οτι η συνάντηση της Κοπενχάγης αποτέλεσε σταθμό για το κυπριακό. Παρόλες τις ελπίδες των διαπραγματευτών για την επίτευξη συμφωνίας πρίν ή κατά τη διάρκεια στης συνόδου, αυτό δεν κατέστη δυνατόν. Ομως η σύνοδος αποτελεί επιτυχία για την προώθηση του κυπριακού, διότι, κατόπιν της συμφωνίας του Ελσίνκι, αποφασίστηκε ξεκάθαρα και χωρίς την επιβολή όρων, η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η σχετική απόφαση θα υπογραφεί στις 16 Απριλίου και θα ισχύσει απο τον Μάιο του 2004, οπότε η Κύπρος θα είναι πλήρες μέλος της Ενωσης, γεγονός που κατά τον κ. Ουέστον αποτελεί περίτρανη επιτυχία.
Η δεύτερη επιτυχία της συνόδου της Κοπενχάγης, κατά τον κ. Ουέστον, είναι οτι δόθηκε στην Τουρκία ημερομηνία για την εκκίνηση συνομιλιών για την ένταξή της στην ΕΕ, εφ’όσον πληροί τους απαραίτητους πολιτικούς και κοινωνικούς όρους, (παρόλο που πολλοί στην Τουρκία διαφωνούν οτι αυτό ήταν επιτυχία για τη χώρα τους.) Ομως, ο κ. Ουέστον επισήμανε οτι τώρα ενισχύθηκε η βούληση της Τουρκίας να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες είχε ξεκινήσει και βεβαίως, να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού. Εξ άλλου, η πίεση της Κοπενχάγης, είπε ο κ. Ουέστον, συνέβαλε στην εντατικοποίηση των συνομιλιών για το κυπριακό, εκ μέρους των Ηνωμένων Εθνών τουλάχιστον, με αποτέλεσμα το σχέδιο που υπέβαλε ο γενικός γραμματέας Κόφι Ανάν στις 10 Δεκεμβρίου. Το σχέδιο Ανάν λάμβανε υπόψη και προσπαθούσε να κατευνάσει διάφορες ανησυχίες που είχαν εκφράσει κατά καιρούς και οι δύο πλευρές, αλλά κυρίως η τουρκοκυπριακή πλευρά. Επειδή, λοιπόν, αντιμετωπίστηκαν οι ανησυχίες των δύο πλευρών, ο κ. Ουέστον είναι αισιόδοξος οτι τελικά θα υπάρξει συμφωνία για την επίλυση του όλου προβλήματος.
Ενα άλλο όφελος που απορρέει απο την σύνοδο της Κοπενχάγης, συνέχισε ο κ. Ουέστον, έχει σχέση με την Τουρκία. Οντως, κατά την σύνοδο η νεο-εκλεγείσα κυβέρνηση της χώρας, δεν άφησε καμμία αμφιβολία οτι θέλει να επιδιώξει και να κατορθώσει την επίλυση του κυπριακού, επειδή γνωρίζει καλά οτι χωρίς αυτήν, δεν θα μπορέσει η Τουρκία να ενταχθεί στην ΕΕ, πράγμα που η τουρκική ηγεσία επιθυμεί διακαώς—για διάφορους λόγους.
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην μετά την Κοπενχάγη περίοδο, και όπως είναι γνωστό, το Συμβούλιο Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών, εξέφρασε ήδη την λύπη του για το ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά δεν απάντησε εγκαίρως, αλλά και δεν έδωσε την απάντηση που ευελπιστούσε το Συμβούλιο, οπότε πάλι δεν επετεύχθη συμφωνία. Στην παρούσα φάση, είπε ο κ. Ουέστον, εργαζόμαστε με τις δύο κοινότητες στην Κύπρο, αλλά και με την Αθήνα και με την Αγκυρα, ενώ οι συνομιλίες βασιζονται σε τρία επίπεδα.
Το πρώτο, είναι οι συνομιλίες αυτές καθεαυτές, που βρίσκονται ήδη στον έβδομο κύκλο τους, και που εστιάζονται στα καίρια ζητήματα που αφορούν στις δύο κοινότητες. Εκτός αυτών όμως, είπε ο κ. Ουέστον, εδώ και περίπου 4 εβδομάδες, έχουν συγκροτηθεί και δύο επιτροπές. Εργο της πρώτης είναι η δημιουργία καταλόγου συνθηκών που θα ισχύσουν απο την ημέρα της συμφωνίας, ενώ της δεύτερης, είναι η συγγραφή νομοθεσίας για το «κοινό κράτος», για να ακολουθήσουμε την ορολογία του ΟΗΕ, πρόσθεσε ο κ. Ουέστον. Θα πρέπει να πώ, παρατήρησε ο ειδικός απεσταλμένος, οτι η εργασία στα τρία αυτά επίπεδα προχωρά με άνισους ρυθμούς, δηλαδή πότε γρήγορα, και πότε με μεγάλες καθυστερήσεις.
Ομως, οι διπλωματικές προσπάθειες εκτυλίσσονται και σε ένα ακόμα πεδίο, και αυτό είναι οι απ’ευθείας επαφές Αθήνας και Αγκυρας. Οπως γνωρίζετε, είπε ο κ. Ουέστον, εκκρεμεί ακόμα η διευθέτηση των ζητημάτων ασφάλειας, βάσει του σχεδίου Ανάν. Για το συγκρεκριμμένο θέμα, η Αθήνα έχει επανειλλημμένα προσπαθήσει να πραγματοποιήσει συνομιλίες με την τουρκική κυβέρνηση, πράγμα το οποίο όμως ακόμα δεν επέτυχε.
Ο οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει τονίσει οτι είναι πολύ βασικό να επιτευχθεί επίλυση του προβλήματος έως τις 28 Φεβρουαρίου, ώστε όλα τα θέματα που ενέχονται στην υπόθεση, να έχουν τακτοποιηθεί για να μπορούν να συμπεριληφθούν στην συνθήκη ένταξης της Κύπρου, που θα υπογραφεί στις 16 Απριλίου—και θα πρέπει να γίνουν ορισμένες ενέργειες πρίν την υπογραφή της συνθήκης, όπως ένα δημοψήφισμα αναφορικά με την συμφωνία. Αντιλαμβάνεται κανείς, τόνισε ο κ. Ουέστον, πόση δουλειά πρέπει να γίνει απο τώρα μέχρι τότε. Ο αμερικανικός ρόλος περιορίζεται στο να παρέχει διπλωματική υποστήριξη στο όλο εγχείρημα, η οποία μεταφράζεται σε συνεχείς παρεμβάσεις υψηλού επιπέδου με την ηγεσία των δύο κοινοτήτων, αλλά και τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Τέλος, ο κ. Ουέστον δήλωσε οτι, όποιες και άν είναι οι εξελίξεις στην διεθνή πολιτική σκηνή τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα σταματήσει να θεωρεί τις συνομιλίες για το κυπριακό εξαιρετικά σημαντικές, ούτε θα μειώσει τις προσπάθειές της για την επίλυσή του, την οποία επιθυμεί και επιδιώκει, εν μέρει, λόγω «ηθικής υποχρέωσης» που έχει, έναντι του κυπριακού λαού, κατέληξε ο πρέσβης Ουέστον.