Τηλεοπτική Εκπομπή, Τετάρτης 12 Σεπτεμβρίου, 2001
Κείμενο
Μπίστης: Φιλοξενούμενός μας απόψε είναι ο νέος Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα, Τόμας Μίλλερ. Κύριε πρέσβη καλώς ορίσατε στο πρόγραμμά μας.
Μίλλερ: Ευχαριστώ.
Μπίστης: Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που θα πάτε στην Ελλάδα. Έχετε υπηρετήσει και άλλοτε εκεί. Πρώτα στο πολιτικό τμήμα της Αμερικανικής Πρεσβείας, κατά την δεκαετία του 1980, και λίγο αργότερα ως Επιτετραμμένος. Πως αισθάνεστε που σας ανατέθηκε να υπηρετήσετε και πάλι στην Ελλάδα για τρίτη φορά;
Μίλλερ: Τόσο εγώ όσο και οι σύζυγός μου είμαστε ενθουσιασμένοι. Η Πρεσβεία στην Αθήνα ήταν για μας κάτι σαν ένα όνειρο. Την προτιμούσαμε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πρεσβεία στον κόσμο και πάντα θέλαμε να γυρίσουμε στην Ελλάδα. Γι αυτό όταν ο Πρόεδρος Μπούς και ο Υπουργός Εξωτερικών Πάουελ αποφάσισαν να μου αναθέσουν την Πρεσβεία στην Αθήνα η γυναίκα μου κι εγώ νοιώσαμε ζωηρή συγκίνηση για την μεγάλη τιμή που μας έγινε να υπηρετήσουμε ξανά στην Ελλάδα.
Μπίστης: Έχοντας ήδη περάσει τόσα χρόνια της ζωής σας στην Ελλάδα υποθέτω ότι θα έχετε κύριε Πρέσβη σχηματίσει μια καθαρά δική σας, μοναδική ίσως, εικόνα του τόπου αυτού και των ανθρώπων του. Θα θέλατε να μας περιγράψετε αυτή τη δική σας εικόνα;
Μίλλερ: Δεν ξέρω πόσο μοναδική είναι η αντίληψη μου για την Ελλάδα Γιώργο, αλλά οπωσδήποτε έχω πολλές προσωπικές εντυπώσεις όχι μόνο από τα πέντε χρόνια κατά τα οποία ήμουν εγκαταστημένος εκεί αλλά και από την περίοδο που υπηρέτησα ως Συντονιστής για το Κυπριακό, κατά την οποία ταξίδεψα πολλές φορές στην Ελλάδα. Η αντίληψή μου είναι πολύ θετική. Έχουμε πάρα πολλούς προσωπικούς και επαγγελματικούς φίλους, είναι μια υπέροχη χώρα με ωραία ζωή, υπάρχει εκεί μια βαθιά αίσθηση για το κάθε θέμα, μερικές φορές πολύ πάθος, αλλά ειλικρινά όλα αυτά μου αρέσουν, είναι το στυλ που αγαπώ. Οι Έλληνες είναι ντόμπροι άνθρωποι και ποτέ δεν διστάζουν να σου πουν τη γνώμη τους. Ένοιωθα πολύ άνετα με τον τρόπο ζωής και τους ανθρώπους που γνώρισα όσο ζούσα στην Ελλάδα. Προσβλέπω ανυπόμονα να ξαναβρεθώ σύντομα στο ίδιο αυτό περιβάλλον.
Μπίστης: Πως θα χαρακτηρίζατε κύριε Μίλλερ τις σχέσεις που έχουν σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες με την Ελλάδα και τι πρωτοβουλίες θα θέλατε να αναλάβετε για την περαιτέρω ενίσχυση των διμερών σχέσεων;
Μίλλερ: Πιστεύω Γιώργο ότι οι Ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι ήδη πολύ ισχυρές για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων ιστορικών και πολιτιστικών. Επίσης έχουμε πολλές κοινές αξίες και αντιλήψεις και δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι υπάρχουν τρία εκατομμύρια Ελληνο-αμερικανοί που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλοί Αμερικανοί που διαμένουν στην Ελλάδα. Πρόκειται λοιπόν για μια σχέση που είναι πολύ καλά θεμελιωμένη. Βέβαια όταν αναλαμβάνει κάποιος ως νέος πρέσβης σε μια χώρα όλοι λίγο-πολύ θέλουν να μάθουν τι θα κάνει για να βελτιώσει τα πράγματα ακόμα περισσότερο. Εγώ έρχομαι σε μια χώρα με την οποία οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές και γι αυτό αξίζει μεγάλος έπαινος στον προκάτοχό μου Νίκ Μπέρνς. Αλλά υπάρχουν και θέματα τα οποία χρειάζονται χειρισμό. Με ορισμένα από αυτά ευτυχώς ή δυστυχώς έχω ασχοληθεί και στο παρελθόν. Παραδείγματος χάριν, Ελληνοτουρκικές σχέσεις, εντάσεις στο Αιγαίο, Κυπριακό, διάφορα διμερή στρατιωτικά θέματα, η τρομοκρατία και η προώθηση των αμερικανικών εξαγωγών. Θέλω στο σημείο αυτό πάντως να καταστήσω σαφές ότι μετά την ορκωμοσία μου την ερχόμενη εβδομάδα ως Πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα θα πάω στην Αθήνα για να εκπροσωπήσω τα αμερικανικά συμφέροντα. Πολλές φορές τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας ταυτίζονται. Μερικές φορές όμως δεν συμβαίνει αυτό. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει τουλάχιστον να είμαστε αληθείς η μία πλευρά στην άλλη, να το παραδεχόμαστε και να έχουμε ειλικρινείς συνομιλίες πάνω στις διαφορές μας.
Μπίστης: Κύριε Πρέσβη, αναλαμβάνεται καθήκοντα στην Ελλάδα σε μία περίοδο πολύ σημαντικών εξελίξεων γύρω από τη χώρα αυτή, ειδικότερα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Ας αρχίσουμε με τα Βαλκάνια, ένα χώρο που τον γνωρίζετε πολύ καλά μια και υπηρετήσατε πρόσφατα ως Πρέσβης στη Βοσνία. Η Ελλάδα σαν η μόνη Βαλκανική χώρα-μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζει την επιθυμία να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στις προσπάθειες για ειρήνη, σταθερότητα και συνεργασία στην περιοχή. Πως βλέπετε εσείς την επιθυμία αυτή της Ελλάδας;
Μίλλερ: Πιστεύω Γιώργο ότι η Ελλάδα διαδραματίζει ήδη μεγάλο ρόλο. Παίζει πολύ θετικό ρόλο σε μια πολυτάραχη περιοχή. Θυμάμαι κατά την προηγούμενη θητεία μου στην Αθήνα ο τότε Υπουργός Εξωτερικών είχε πει ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει ο μοχλός των εξελίξεων στα Βαλκάνια. Νομίζω ότι από πολλές απόψεις είχε δίκιο. Η εκτίμηση του είναι σε μεγάλο βαθμό σωστή. Η Ελλάδα μπορεί να παίξει ρόλο σε διάφορα επίπεδα, οπωσδήποτε στο πολιτικό αλλά και στο οικονομικό. Βέβαια τα προβλήματα στην Βαλκανική είναι πολύμορφα, αλλά εάν μπορέσει κανείς να επιλύσει τουλάχιστον τα οικονομικά από τα προβλήματα αυτά, θα έχει κάνει μεγάλη πρόοδο. Πιστεύω ότι ο οικονομικός είναι ένας τομέας στον οποίο οι Ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις μπορούν να διαδραματίσουν πολύ ουσιαστικό ρόλο.
Μπίστης: Κύριε Πρέσβη, ας στρέψουμε τώρα την προσοχή μας σε ένα ακανθώδες θέμα της Ανατολικής Μεσογείου, το Κυπριακό. Έχετε ασχοληθεί με το πρόβλημα αυτό εκτενώς στην περίοδο πού ήσασταν Συντονιστής του Στέητ Ντηπάρτμαντ για το Κυπριακό. Όπως ήδη είπαμε έχετε επίσης υπηρετήσει και στη Βοσνία όπου έχει σημειωθεί τεράστια πρόοδος προς την επίλυση του προβλήματος του Βαλκανικού αυτού κράτους. Στην περίπτωση όμως της Κύπρου δεν έχει σημειωθεί πρόοδος για 27 χρόνια. Γιατί συμβαίνει αυτό, το Κυπριακό να παραμένει άλυτο; Ποια η διαφορά ανάμεσα στις περιπτώσεις της Βοσνίας και της Κύπρου;
Μίλλερ: Με έχει απασχολήσει και εμένα αυτό το ερώτημα στα δύο χρόνια που υπηρετούσα στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Νομίζω ότι ένας από τους λόγους είναι το μέγεθος της οδύνης, από την άποψη ότι η Βοσνία αντιμετώπισε ένα καταστροφικό πόλεμο που είχε σαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν διακόσιες-πενήντα χιλιάδες άτομα και ο μισός πληθυσμός της χώρας να χάσει το σπίτι του. Στην Κύπρο εκδηλώθηκε μεγάλη καταστροφή και μεγάλος πόνος από την (Τουρκική) εισβολή αλλά στην περίπτωση της Βοσνίας οι συνέπειες από την έλλειψη προόδου θα ήταν τόσο σοβαρές που αποκλείονταν κάθε άλλη επιλογή (εκτός της προόδου). Στο Κυπριακό επίσης είναι σοβαρές οι συνέπειες από την έλλειψη προόδου και όσο πιο πολύς καιρός περνά χωρίς λύση τόσο πιο δύσκολη γίνεται η εξεύρεσή της. Σε κάθε διαμάχη χρειάζεται να επιδεικνύεται κάποιος βαθμός ελαστικότητας, μία διάθεση για δούναι και λαβείν. Τέτοια διάθεση εκδηλώνεται μερικές φορές σε διαπραγματεύσεις και άλλες φορές υποχωρεί. Θυμάμαι όταν ασχολούμουνα με το Κυπριακό άλλοτε είχαμε πολλά υποσχόμενες στιγμές και άλλοτε λιγότερα υποσχόμενες στιγμές. Στη Βοσνία, κάναμε πολλά μεμονωμένα μικρά βήματα. Το πρόβλημα με το Κυπριακό είναι ότι δεν μπορεί να τεμαχισθεί, δηλαδή να λύσουμε ορισμένες πτυχές του τώρα και να αφήσουμε τις άλλες να διευθετηθούν αργότερα. Πρόκειται για κάτι σαν ένα πακέτο, τουλάχιστον αυτό ίσχυε στο παρελθόν. Για τούτο και είναι πιο δύσκολη η λύση του. Πάντως εγώ αισιοδοξώ ότι το πρόβλημα της Κύπρου θα λυθεί.
Μπίστης: Πιστεύετε κύριε Πρέσβη πως η πολιτική της Ελληνοτουρκικής προσέγγισης που ξεκίνησε με πρωτοβουλία των Υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργου Παπανδρέου και Ισμαήλ Τζέμ θα μπορούσε να συμβάλει θετικά στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να προωθήσει ένα δίκαιο και βιώσιμο διακανονισμό του Κυπριακού;
Μίλλερ: Απολύτως. Στην ατμόσφαιρα που περιέγραψες είχα την καλή τύχη να εκτεθώ κατά τις τελευταίες ημέρες της θητείας μου ως Συντονιστή για το Κυπριακό. Πιστεύω απόλυτα ότι η προσέγγιση Ελλάδας-Τουρκίας είναι θεμελιώδους σημασίας για τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού. Δεν απαλλάσσει από εξουσίες και ευθύνες τον (τουρκοκύπριο ηγέτη) κύριο Ντενκτάς και τον Πρόεδρο Κληρίδη και τους συνεργάτες τους, αλλά είναι έκδηλο ότι δημιουργεί μία σωστή υποβοηθητική ατμόσφαιρα και ένα σωστό είδος διακρατικών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Μπίστης: Μερικές φορές επισκέψεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων μιας χώρας σε άλλη συμβάλουν σε μεγαλύτερη κατανόηση μεταξύ δύο πλευρών. Προβλέπονται τέτοιου είδους επισκέψεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες σύντομα;
Μίλλερ: Συμφωνώ με τη βασική αρχή ότι καλά προετοιμασμένες επισκέψεις μπορεί να είναι πολύ χρήσιμες. Γύρισα στη Ουάσιγκτον από τη Βοσνία μόλις πριν λίγες μέρες και δεν είμαι ακόμα σε θέση να πω ότι ναι θα έχουμε μια τέτοια επίσκεψη σε ένα, δύο, τρεις μήνες ή οποτεδήποτε. Πάντως θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο Πρόεδρος Κλίντον επισκέφθηκε την Ελλάδα πριν λίγα χρόνια, η σύζυγός του επίσης πήγε στην Ελλάδα, ο Πρόεδρος Μπούς, ο πρεσβύτερος, ήταν στην Ελλάδα, το 1991 αν θυμάμαι καλά, κι επίσης είχαμε επισκέψεις Πρωθυπουργών από την Ελλάδα στη Ουάσιγκτον, συμπεριλαμβανομένου του νυν Πρωθυπουργού κυρίου Σημίτη. Γενικά τέτοιες επισκέψεις μπορούν να είναι χρήσιμες από την άποψη ότι προωθούν θέματα ή επιλύουν διαφορές.
Μπίστης: Είμαι βέβαιος κύριε Πρέσβη ότι σας περιμένουν πολλά διπλωματικά ζητήματα όταν θα φθάσετε στην Αθήνα. Επιτρέψτε μου όμως να σας κάνω και μια προσωπική ερώτηση. Πως σκοπεύετε να γεμίζετε τις ελεύθερες ώρας σας στην Ελλάδα, τις ώρες που θα έχετε κατεβασμένα τα ρολά της διπλωματίας;
Μίλλερ: Θα σου πω κάτι Γιώργο που το ξέρουν πολλοί φίλοι μου στην Ελλάδα. Αγαπώ τη δουλειά μου. Αυτό που κάνω με ευχαριστεί, δεν το βλέπω σαν δουλειά. Ακόμα και εάν μου πέσει ο πρώτος αριθμός του λαχείου αύριο, πάλι την επομένη θα βρίσκομαι στο γραφείο μου για να συνεχίσω τη δουλειά μου. Όταν μου μένει λίγος καιρός επιδίδομαι σε σπόρ. Μου αρέσει να παίζω τένις και ράκετ-μπωλλ όπως επίσης μου αρέσει να ασκούμαι τρέχοντας. Μια από τις πιο όμορφες αναμνήσεις μου από την Ελλάδα ήταν το 1996 όταν έτρεξα στο Μαραθώνιο με την ευκαιρία της 100ης επετείου των Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, που άρχισαν το 1896. Ολοκλήρωσα τότε τη διαδρομή από τον Μαραθώνα στην Αθήνα αλλά δεν σας υπόσχομαι ότι θα το ξανακάνω. Ήταν μια ωραία εμπειρία που θα τη θυμάμαι πάντα. Με τον ερχομό μου στην Ελλάδα αυτή τη φορά σκοπεύω να κάνω γρήγορο περπάτημα ή ελαφρό τρέξιμο αλλά όχι τόσο εντατικό τρέξιμο όσο σε εκείνα τα χρόνια.
Μπίστης: Και βέβαια κύριε Πρέσβη θα είσθε στην Αθήνα και την εποχή των Ολυπιακών Αγώνων του 2004 που προφανώς θα σας χαρίσουν πρόσθετες αναμνήσεις και συγκινήσεις.
Μίλλερ: Συμφωνώ. Χαίρομαι που η Ελλάδα θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς του 2004. Δεν θα ξεχάσω ποτέ, νομίζω ότι ήτανε το 1996, ένα γεύμα που είχα με τον Έλληνα Επιτετραμμένο σε εστιατόριο της Ουάσιγκτον, την μέρα, την ώρα και τη στιγμή που γίνονταν η ανακοίνωση ότι η Ελλάδα είχε επιλεγεί για την Ολυμπιάδα αυτή. Παραλήρημα ενθουσιασμού γέμισε ολόκληρη την αίθουσα. Προσβλέπω λοιπόν με χαρά και στη διοργάνωση των Ολυμπιακών στην Αθήνα, που είμαι βέβαιος ότι θα είναι ένα μεγάλο γεγονός για την Ελλάδα και τον Ελληνικό λαό. Από πλευράς μου θα κάνω ότι μπορώ στα πλαίσια των συνεργατικών προσπαθειών μας για να διασφαλισθεί πως η Ολυμπιάδα θα στεφθεί από μεγάλη επιτυχία.
Μπίστης: Κύριε Πρέσβη, σας ευχαριστώ πολύ που ήσασταν απόψε κοντά μας και σας εύχομαι καλή επιτυχία στο έργο σας στην Αθήνα.
Μίλλερ: Κι εγώ ευχαριστώ, καληνύχτα.
Μπίστης: Προσκεκλημένος μας απόψε ήταν ο νέος Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα, Τόμας Μίλλερ. Εδώ Γιώργος Μπίστης. Από όλους μας στην «Φωνή της Αμερικής» καλό βράδυ από τη Ουάσιγκτον.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν θέλεις να δεις το βίντεο της συνέντευξης αυτής πήγαινε στην κατηγορία «Τηλεοπτικά» της ιστοσελίδας μας.