Με την επίσημη πρώτη επίσκεψη του αυτή την εβδομάδα στη Κίνα, ο πρόεδρος Ομπάμα έριξε το φως της δημοσιότητας στις εξαιρετικά σημαντικές Σινο-Αμερικανικές οικονομικές σχέσεις που κατά μεγάλο μέρος διαμορφώνουν την ευρύτερη συνεργασία της Ουάσιγκτον με το Πεκίνο.
Δεν σημειώθηκε συγκλονιστική πρόοδος στην σύνοδο κορυφής ΗΠΑ-Κίνας στο Πεκίνο, αλλά οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν ότι θα συνεργαστούν για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων και εξέφρασαν την ελπίδα για περαιτέρω ενίσχυση των μεταξύ τους σχέσεων.
Αλλά σε οικονομικό επίπεδο είναι ήδη ξεκάθαρο ότι οι δύο χώρες εξαρτώνται έντονα η μια απ’ την άλλη. Από τα εμπορικά κέντρα των ΗΠΑ γεμάτα με προϊόντα κατασκευασμένα στη Κίνα, μέχρι τα Κινεζικά εργοστάσια όπου κατασκευάζονται, ή συναρμολογούνται αυτά τα προϊόντα, και παρά την διεθνή οικονομική κρίση, οι ΗΠΑ παραμένουν ο πλέον φερέγγυος πελάτης του Πεκίνου και η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος αγοραστής του Αμερικανικού δημοσιονομικού χρέους.
Η απροθυμία της Κίνας να υιοθετήσει χρηματιστηριακά προϊόντα υψηλού ρίσκου, την προστάτεψε, κατά κάποιο τρόπο, απ’ την διεθνή οικονομική ύφεση, αλλά παράλληλα άλλαξε σημαντικά και την σχέση της με τις ΗΠΑ παρατηρεί ο οικονομολόγος, Νίκολας Λάρντυ.
«Οι Κινέζοι τώρα μας κάνουν διαλέξεις», επισημαίνει ο Λάρντυ «ότι πρέπει να μειώσουμε το έλλειμμα και να τονώσουμε την αξία του δολαρίου, με άλλα λόγια έχουν αντιστραφεί οι όροι του παιχνιδιού».
Αναμένεται πως η οικονομία της Κίνας θα αναπτυχθεί κατά πάνω από 8% φέτος και η ανθεκτικότητα του στην οικονομική κρίση έχει καταστήσει πλέον το Πεκίνο παίχτη κλειδί σε διεθνή θέματα. Είναι πολλές οι φωνές που κατηγορούν την κυβέρνηση Ομπάμα ότι καταβάλλει συνειδητές προσπάθειες για να μην προσβάλει το Πεκίνο. Όμως οι εθνοτικές διαμάχες, το θέμα της ελευθερίας του θρησκεύματος και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι θέματα που οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν να εγείρουν στο Πεκίνο, τονίζει ο αναλυτής Ράντι Σράιβερ της ερευνητικής οργάνωσης Project 2049 με έδρα την Ουάσιγκτον. «Υποτίθεται πως αυτά τα θέματα», λέει ο Σράιβερ «αποτελούν εμπόδιο στη συνεργασία. Πιστεύω ότι η Κίνα έχει τόσα πολλά συμφέροντα στην οικονομική κατάσταση που θα συνεργαστεί ανεξάρτητα απ’ το τι εμείς θα κάνουμε γι’ αυτά τα θέματα».
Η ισοτιμία του Κινεζικού νομίσματος είναι ένα ακόμη επίμαχο ζήτημα. Η Κίνα κατηγορείται ότι κρατά την ισοτιμία του νομίσματος της χαμηλά για να διατηρήσει τις εξαγωγές της φθηνές. Κατά την προεκλογική εκστρατεία ο κ. Ομπάμα κατηγορούσε το Πεκίνο για κακόβουλες νομισματικές μεθοδεύσεις, αλλά σήμερα το Αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών εκφράζει μόνο «σοβαρή ανησυχία» για την «προσαρμοστικότητα» του Κινεζικού νομίσματος. Πάντως ο Νίκολας Σεϊστσέινι του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών δηλώνει ότι η φαινομενικά επιεικέστερη προσέγγιση του Πεκίνου από μέρους της Ουάσιγκτον, δεν είναι και τόσο επιεικής. «Η κυβέρνηση Ομπάμα φαίνεται να ασχολείται λιγότερο με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», λέει ο Σεϊστσέινι «και να δίνει έμφαση περισσότερο σε θέματα οικονομίας και περιβάλλοντος. Από την άλλη όμως ασκεί πιέσεις με δασμούς στα ελαστικά και σε προϊόντα χάλυβα. Πρόκειται για ισορροπία του τι επιλέγει κανείς να τονίσει στους Κινέζους».
Αλλά αυτές ακριβώς οι επιλογές είναι που εγείρουν ερωτήματα για το ποια απ’ τις δύο χώρες χρειάζεται την άλλη περισσότερο. Όπως λέει ο Ντάγκλας Σπέλμαν, του Κέντρου Woodrow Wilson: «Πριν 10 χρόνια» παρατηρεί ο Σπέλμαν «θα έλεγα ότι η Κίνα μας χρειαζόταν περισσότερο απ’ ότι την χρειαζόμαστε εμείς, αλλά σήμερα πρόκειται για σχέση αλληλεξάρτησης, ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα».
Πάντως αναλυτές τονίζουν ότι τα αποτελέσματα του ταξιδιού του προέδρου Ομπάμα στην Κίνα θα κριθούν απ’ το αν η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο μπορέσουν να αναπτύξουν καλύτερες σχέσεις και από το αν η ανεκτικότητα των ΗΠΑ σε ορισμένα θέματα θα παράγει ξεκάθαρα αποτελέσματα σε άλλα θέματα που ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ.