Από σήμερα Δευτέρα 30 Απριλίου, τίθεται σε ισχύ η κοινοτική οδηγία που για πρώτη φορά ορίζει κανόνες για την απόδοση ευθύνης σε περιπτώσεις πρόκλησης βλαβών στο περιβάλλον .
Η οδηγία αυτή, που βασίζεται στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», που υπάρχει μέσα στην Ευρωπαϊκή Συνθήκη και της οποίας έληγε η προθεσμία ενσωμάτωσής της στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών, είχε γίνει σεβαστή μέχρι σήμερα μόνο από τρεις χώρες, τη Λετονία, τη Λιθουανία και τη Ιταλία.
Στη σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η έννοια της περιβαλλοντικής ζημίας περιλαμβάνει βλάβες στους υδάτινους πόρους, στα φυσικά ενδιαιτήματα στα ζώα και τα φυτά καθώς και στην μόλυνση του εδάφους που προκαλεί σοβαρές βλάβες στην ανθρώπινη υγεία.
Ο αρμόδιος επίτροπος περιβάλλοντος κ. Σταύρος Δήμας δήλωσε στις Βρυξέλλες: «Η οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την πρόληψη των ζημιών, ενώ όταν θα σημειώνονται σοβαρές βλάβες θα παρέχει την δυνατότητα στις κυβερνήσεις να απαιτούν αποκατάσταση από τον ένοχο.
Στην οδηγία απαριθμούνται οι φορείς που αναπτύσσουν επικίνδυνες δραστηριότητες όπως αυτές που απελευθερώνουν βαρέα μέταλλα στα ύδατα στον ατμοσφαιρικό αέρα, οι εγκαταστάσεις παραγωγής επικίνδυνων χημικών προϊόντων οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων και οι εγκαταστάσεις καύσης. Θα είναι αυτοί οι φορείς που θα φέρουν την ευθύνη κάλυψης των δαπανών, τόσο για πρόληψη όσο και για διόρθωση, χωρίς να αποκλείονται και άλλοι φορείς εφόσον διαπιστωθεί αμέλεια εκ μέρους τους ή και δόλος».
Σύμφωνα πάντα με την οδηγία οι δημόσιες αρχές θα έχουν σημαντικό ρόλο στο σύστημα ευθύνης αλλά και μη κυβερνητικές οργανώσεις θα έχουν την δυνατότητα να απαιτούν δράσεις από τις δημόσιες αρχές και εφόσον είναι αναγκαίο να προσφεύγουν και στην δικαιοσύνη για αποφάσεις που κρίνονται παράνομες.
Στην Ελλάδα μόνο τον τελευταίο μήνα δύο ανάλογα προβλήματα αναμένουν την λύση τους. Η ρύπανση από το ναυάγιο του κρουαζιερόπλοιου στη Σαντορίνη και η ανακοίνωση που έχει προκαλέσει την αντίδραση των κατοίκων, της δημιουργίας χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) στην περιοχή της Ραφίνας ύστερα μάλιστα από έγκριση σχετικής απόφασης από το Συμβούλιο Επικρατείας
Για την ιστορία η αρχή σύμφωνα με την οποία αυτός που ρυπαίνει πληρώνει για την βλάβη που προκαλεί ,υπάρχει στην Συνθήκη και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1993 και το 2000 εκδόθηκε σχετική Πράσινη και Λευκή Βίβλος για το περιβάλλον, ενώ το 2002 η επιτροπή υπέβαλε την πρόταση της σχετικής οδηγίας η οποία ψηφίσθηκε από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Απρίλιο του 2004, δίνοντας προθεσμία στα κράτη μέλη να μεταφέρουν στο δίκαιό τους το νομοθέτημα μέχρι της 30 Απριλίου 2007.
«Με ανησυχεί ιδιαίτερα το γεγονός», είπε ο κ. Δήμας, «ότι μέχρι σήμερα μόνο τρία κράτη μέλη έχουν εφαρμόσει την ζωτικής σημασίας αυτή οδηγία και αν δεν ακολουθήσουν σύντομα και τα υπόλοιπα κράτη μέλη η Επιτροπή θα αναγκαστεί να κινήσει νομικές διαδικασίες για παραβάσεις».