Απόδοση: Βιργινία Βουτσινά
Πρόσφατες προσπάθειες των αστρονόμων να εντοπίσουν την ύπαρξη νερού στη σελήνη, κλόνισαν την ελπίδα ότι υπάρχουν μεγάλα αποθέματά του, με τα οποία θα μπορούσε να ιδρυθεί μία σεληνιακή αποικία. Μία βάση στο φεγγάρι αποτελεί τον στόχο του αμερικανικού προγράμματος διαστήματος εδώ και πολλά χρόνια, γιατί θα μπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία για ανθρώπινες αποστολές μακρύτερα στο διάστημα.
Η επιφάνεια της Σελήνης μοιάζει γυμνή και άνυδρη, όμως οι πρώτες ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχει στο υπέδαφός της νερό, προήλθαν από τις φωτογραφίες ενός αμερικανικού δορυφόρου το 1996. Ο δορυφόρος αυτός έστειλε κύματα ραντάρ σε κρατήρα του νότιου πόλου της σελήνης, ο οποίος βρίσκεται μόνιμα στο σκοτάδι. Το σήμα επιστροφής των κυμάτων είχε την χαρακτηριστική κίνηση που έχουν τα κύματα αυτά όταν συναντούν μόρια νερού στον πάγο.
Δύο χρόνια αργότερα, δηλαδή το 1998, άλλος αμερικανικός δορυφόρος, χρησιμοποιώντας διαφορετική τεχνολογία, εντόπισε στη σεληνιακή επιφάνεια μόρια υδρογόνου, το οποίο, ως γνωστόν, αποτελεί ένα από τα συστατικά του νερού. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι το υδρογόνο θα μπορούσε να προέρχεται από αποθέματα πάγου, που βρίσκονται ένα μέτρο κάτω από τους πυθμένες των κρατήρων των δύο πόλων της Σελήνης.
Όμως, μία νέα μελέτη που έγινε με τη χρήση ενός τεράστιου ραντάρ στο Πουέρτο Ρίκο, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν υπάρχει νερό στο φεγγάρι, η ποσότητά του είναι αμελητέα.
Ο Μπρούς Κάμπελ του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον, λέει ότι τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι αποθέματα πάγου είναι δυνατόν να υπάρχουν μόνο σαν σωματίδια στο εσωτερικό βράχων της Σελήνης. «Μερικοί έχουν πει ότι αν ενυπάρχουν σωματίδια πάγου μέσα σε βράχους», λέει ο κ. Κάμπελ «τότε ενδεχομένως οι μελλοντικές εξερευνήσεις στη Σελήνη να γίνουν ευκολότερες, αφού οι αποστολές θα μπορούσαν να προσγειώνονται στα σημεία εκείνα και να χρησιμοποιούν τον πάγο για τις ανάγκες τους. Όμως, τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουμε μέχρι τώρα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Μάλλον δεν θα άξιζε να χρησιμοποιήσει κανείς αυτές τις μικρές ποσότητες πάγου που βρίσκονται διάσπαρτες στο έδαφος».
Οπότε, αν η Σελήνη δεν διαθέτει νερό, από ποιά πηγή προήλθε το υδρογόνο που εντοπίστηκε το 1998 από τον αμερικανικό δορυφόρο;
Επιστήμονας που μελέτησε τα σχετικά στοιχεία, λέει ότι τα μόρια του υδρογόνου μπορεί να μεταφέρθηκαν από ηλιακούς ανέμους, τα ισχυρά και συνεχή ρεύματα που μεταφέρουν πυρηνικά σωματίδια από τον Ήλιο.
Ο Άλαν Μπίντερ, του Ινστιτούτου Σεληνιακών Ερευνών της Αριζόνα, τονίζει ότι μελλοντικοί επισκέπτες στη Σελήνη θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το υδρογόνο αυτό για την παρασκευή νερού, αφού υπάρχει στο φεγγάρι και πηγή οξυγόνου, που είναι το δεύτερο συστατικό του νερού. Δεδομένου ότι τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο αποτελούν επίσης συστατικά των καυσίμων προωθητικών πυραύλων, το φεγγάρι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν βάση για το ξεκίνημα διαστημικών αποστολών σε μακρινότερα σημεία του σύμπαντος.«Βράχοι, σεληνιακά υλικά», λεει ο κ. Μπίντερ «εμπεριέχουν περίπου 40 με 43% οξυγόνο, έτσι σχεδιάζαμε εδώ και καιρό να διασπάσουμε τους βράχους για να αφαιρέσουμε τα μέταλλα και το οξυγόνο τους».
Επομένως, η έλλειψη αποθεμάτων πάγου στη Σελήνη δεν θα απέτρεπε την ανάληψη μελλοντικών επιχειρήσεων στον δορυφόρο της Γής. Όμως, ο κ. Μπίντερ τονίζει ότι θα πρέπει να ξέρει κανείς ποιες μορφές υδρογόνου θα συναντήσει, πριν να ξεκινήσει οποιαδήποτε τέτοια περιπέτεια. «Εάν δεν γνωρίζουμε ποια μορφή υδρογόνου θα βρούμε» επισημαίνει ο κ. Μπίντερ «και πάμε εκεί με την εντύπωση ότι θα συλλέξουμε πάγο με όλων των ειδών τα σχετικά μέσα συλλογής πάγου αλλά τελικά ανακαλύψουμε ότι το υδρογόνο έχει μεταφερθεί από ηλιακούς ανέμους, τότε δεν θα διαθέτουμε τα σωστά μέσα για την δουλειά αυτή».
Οι επιστήμονες λένε ότι ο μόνος τρόπος να διαπιστωθεί αν βρίσκεται πάγος κάτω από την σεληνιακή επιφάνεια είναι να σταλεί στο φεγγάρι ρομποτικός ερευνητής που να σκάψει να βρει τι βρίσκεται εκεί, πράγμα που ήδη σχεδιάζει η ΝΑΣΑ για το 2008.