Ολοκληρώθηκε στη Ουάσιγκτον το διήμερο συνέδριο με τίτλο «Οικονομική Συνεργασία και Επενδυτικές Ευκαιρίες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη», που διοργάνωσε το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS), με συμμετοχή υψηλόβαθμων αξιωματούχων από βαλκανικά κράτη, περιλαμβανομένων ενός πρωθυπουργού και πολλών υπουργών, στελεχών του Στέητ Ντηπάρτμεντ και του Αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών, και παραγόντων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο επενδυτικό αυτό συνέδριο ήταν ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών για τις Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και την Αναπτυξιακή συνεργασία, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος και έφυγε από την Αμερικανική πρωτεύουσα απόλυτα ικανοποιημένος.
Ο κύριος Σκυλακάκης δήλωσε πως τα όσα ειπώθηκαν στο συνέδριο ευθυγραμμίζονται με τις θέσεις και τις επιδιώξεις της Ελλάδας. Για παράδειγμα, η Ελλάδα υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή προοπτική των κρατών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τόσο για τη διευκόλυνση της εξεύρεσης λύσης στα προβλήματα των Δυτικών Βαλκανίων όσο και σαν μοχλό για την δημιουργία ενός ενιαίου οικονομικού χώρου. Απώτερη επιδίωξή της είναι μια οικονομικά ενωμένη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μέλος της ΕΕ. Οι σύνεδροι στη Ουάσιγκτον τόνισαν και αυτοί ότι πιστεύουν στη σπουδαιότητα που έχουν οι προσπάθειες να δημιουργηθεί ο επιδιωκόμενος ενιαίος οικονομικός χώρος παράλληλα με τον Ευρωπαϊκό προσανατολισμό των κρατών της περιοχής. Στο σημείο αυτό ο κύριος Σκυλακάκης επισήμανε πως προχωρά και αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα η ζώνη ελευθέρου εμπορίου που από καιρό προωθεί η Ελλάδα.
Η αναγνώριση του ρόλου της Ελλάδας στα Βαλκάνια ήταν ένα από τα πιο ουσιαστικά αποτελέσματα του συνεδρίου. Με χαρά μας το επισήμανε ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΞ ο οποίος την προηγούμενη ημέρα είχε αναπτύξει στους συνέδρους τις δυνατότητες που προσφέρει η Ελλάδα, με τις σύγχρονες υποδομές της, το τηλεπικοινωνιακό της σύστημα, τις αεροπορικές συνδέσεις της και το ανθρώπινο δυναμικό της, για την προώθηση επενδύσεων σε όλο τον χώρο της Βαλκανικής και ακόμα πιο πέρα. Είναι σημαντικό, είπε, το ότι ο Πρωθυπουργός της Βοσνίας Adnan Terzic ξεκίνησε την ομιλία του στο συνέδριο της Ουάσιγκτον αναφερόμενος στον θετικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή. Με λίγα και απλά λόγια ο Βόσνιος ηγέτης είπε ότι το 2003 που η Ελλάδα είχε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη στα Δυτικά Βαλκάνια έτυχαν μεγαλύτερης προσοχής από την Ευρωπαϊκή κοινότητα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη εποχή.
Αρκετοί σύνεδροι φάνηκαν εντυπωσιασμένοι και από το γεγονός ότι η Ελλάδα βοήθησε, με επενδύσεις 15 περίπου δισεκατομμυρίων δολαρίων, να δημιουργηθούν κάπου 200.000 νέες δουλειές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ένα πράγμα πάντως που θα πρέπει να διευκρινιστεί για να μη δημιουργούνται αβάσιμες προσδοκίες είναι πως προκειμένου οι σχεδιαζόμενες μεγάλες ξένες επενδύσεις στα Βαλκάνια να γίνουν πραγματικότητα χρειάζεται προηγουμένως να οικοδομηθούν στην Νοτιοανατολική Ευρώπη θεσμοί, στο πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα διευκολύνουν την υλοποίησή τους και θα βοηθήσουν παράλληλα στην οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Κατά τον κύριο Σκυλακάκη θα χρειαστεί ακόμα ορισμένοι Βαλκάνιοι να αλλάξουν νοοτροπίες και να προσαρμοστούν στο οικονομικό πνεύμα της εποχής. Η Ελλάδα, παρατήρησε, είναι από καιρό έτοιμη και το γεγονός αυτό της έχει προσδώσει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Τι γίνεται όμως με τα διάφορα πολιτικά προβλήματα που παραμένουν άλυτα στα Βαλκάνια; Πως επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής; Ο κύριος Σκυλακάκης διαπίστωσε πως οι εκπρόσωποι που πήραν μέρος στο επενδυτικό συνέδριο της Ουάσιγκτον δεν επικέντρωσαν την προσοχή στα πολιτικά προβλήματα ίσως γιατί αυτά βρίσκονται ήδη σε κάποιο δρόμο προς διευθέτηση. Η προσοχή, είπε, στράφηκε πάνω σε θέματα οικονομικά και θεσμικά.
Αλλά πόσο έτοιμες είναι μεγάλες Αμερικανικές και άλλες επιχειρήσεις να επενδύσουν κεφάλαια στην Νοτιοανατολική Ευρώπη; Κατά την εκτίμηση του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΞ, οι μεγάλες, ακόμα και οι μεσαίες, Αμερικανικές επιχειρήσεις δεν κινούνται εύκολα σε περιοχές που τους είναι άγνωστες, στις οποίες περιλαμβάνονται τα Βαλκάνια αλλά και αρκετά άλλα μέρη του κόσμου. Βλέπουνε την Νοτιοανατολική Ευρώπη σαν ελπιδοφόρα περιοχή αλλά όχι και εύκολη για να μπούνε σε αυτήν. Κατά τον κύριο Σκυλακάκη πρέπει επίσης να προχωρήσει και το θέμα της ενοποίησης της περιοχής γιατί, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, ο ξένος επενδυτής χρειάζεται να ξοδεύει πολλές ώρες σε διατυπώσεις για να περάσει τα σύνορα από μια Βαλκανική χώρα σε άλλη.
Η ενοποίηση των Βαλκανίων είναι κύρια επιδίωξη αλλά, αλλά σύμφωνα με την έκφραση του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΞ, χρειάζεται ο στόχος αυτός να γίνει πιο ορατός. Σε ορισμένα μέρη της Νοτιοανατολική Ευρώπης δεν υπάρχει καν η στοιχειώδης έννοια των επενδύσεων. Για τούτο και ο κύριος Σκυλακάκης πιστεύει πως «έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε».
Οι δύο τελευταίες ερωτήσεις που του υποβάλαμε αφορούσαν στα θέματα που έστρεψαν την προσοχή τους οι παράγοντες των Ηνωμένων Πολιτειών οι οποίοι πήραν μέρος στο συνέδριο και οι εντυπώσεις που άφησε στους συνέδρους η Ελληνική συμμετοχή. Ο κύριος Σκυλακάκης είπε ότι από Αμερικανικής πλευράς υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την ευρύτερη ανάπτυξη της περιοχής, για την διευθέτηση του θέματος του Κοσόβου και για την πορεία της ένταξης των Βαλκανικών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο για την εικόνα της Ελλάδας στο συνέδριο, κατέληξε, ήταν καλή και δεν υπήρξε καμιά αρνητική αναφορά στο ρόλο της. Κι αυτό, όπως είπε ο Έλληνας αξιωματούχος, ίσως οφείλεται στο ότι «δεν είμαστε ανταγωνιστικοί, είμαστε εξόχως συμπληρωματικοί».
Εκτός από τον κ. Σκυλακάκη υπήρξαν δύο ακόμα προσωπικότητες με Ελληνικά ονόματα που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο συνέδριο της Ουάσιγκτον για τις επενδύσεις στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο ένας ήταν ο Άγγελος Παγκράτης, αξιωματούχος της αποστολής της ΕΕ στη Ουάσιγκτον, ο οποίος διηύθυνε τη συζήτηση που έγινε με θέμα το πολιτικό και το νομικό πλαίσιο της οικονομικής συνεργασίας και των επενδύσεων στα Βαλκάνια. Ο άλλος ήταν ο Δημήτρης Δεμέκας, Διευθυντής του τμήματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που περιέγραψε το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι επιχειρηματικές δραστηριότητες και οι επενδυτικές ευκαιρίες στα Βαλκάνια σήμερα.