Το διεθνώς γνωστό αμερικανικό πρόγραμμα υποτροφιών Φούλμπραϊτ, που χρηματοδοτεί διεθνείς εκπαιδευτικές ανταλλαγές, γίνεται 60 ετών την 1η Αυγούστου. Η πρόσφατη αύξηση αιτήσεων για συμμετοχή στο πρόγραμμα από αμερικανούς φοιτητές, δείχνει ότι ο στόχος του συνεχίζει να έχει και μεγάλη εγχώρια υποστήριξη.
60 χρόνια μετά την υπογραφή εκ μέρους του προέδρου, Χάρρυ Τρούμαν, του νομοσχεδίου με το οποίο δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Φούλμπράιτ, αριθμός-ρεκόρ Αμερικανών φοιτητών υπέβαλαν αίτηση για συμμετοχή σ’ αυτό. Ο Τόμας Φάρελ, ο αναπληρωτής υφυπουργός για ακαδημαϊκά προγράμματα του Στέητ Ντηπάρτμεντ, το οποίο είναι υπεύθυνο και για το πρόγραμμα Φούλμπράιτ λέει ότι:
«Αυτή τη στιγμή έχουμε λάβει τις περισσότερες ποτέ αιτήσεις από Αμερικανούς φοιτητές, αλλά ταυτόχρονα, προσφέρουμε και τις περισσότερες ποτέ υποτροφίες, που φθάνουν στις περίπου 1,200 το χρόνο. Δεν είχαμε φθάσει σε τέτοια επίπεδα ακόμα και τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής του προγράμματος, πριν το 1954».
Το πρόγραμμα επινοήθηκε και ιδρύθηκε το 1946 από τον αμερικανό γερουσιαστή, Τζέη Ουίλλιαμ Φούλμπράιτ και συνεχίζει να παραμένει πολιτικά ουδέτερο, αποφεύγοντας διενέξεις μεταξύ κυβερνήσεων, ενώ εστιάζεται στην λεγόμενη διπλωματία ανθρώπου προς άνθρωπο, που στοχεύει στην προώθηση αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης. «Το πρόγραμμα χαίρει άκρας εκτίμησης σ’ ολόκληρο τον κόσμο», λέει ο κ. Φάρελ, «παρόλο που χρηματοδοτείται από τον αμερικανικό λαό με την μερική οικονομική συμβολή περίπου 60 ή 70 άλλων χωρών».
Το πρόγραμμα Φούλμπράιτ προσφέρει περίπου 250,000 δολάρια το χρόνο σε εκπαιδευτικές υποτροφίες για Αμερικανούς φοιτητές και μελετητές, ώστε να διευρύνουν τις σπουδές τους και να διδάξουν στο εξωτερικό, αλλά και το αντίθετο, δίνει δηλαδή την ευκαιρία σε ξένους φοιτητές και μελετητές να κάνουν το ίδιο στις ΗΠΑ.
Ο Τόμας Φάρελ επισημαίνει ότι οι Αμερικανοί Φουλμπράιτερς, όπως λέγονται, είναι συνήθως καλοδεχούμενοι, όπου πάνε, για την εκπαιδευτική ή ερευνητική τους πείρα:
«Οι φοιτητές και καθηγητές που λαμβάνουν μέρος στο πρόγραμμα εκπαιδευτικών ανταλλαγών είναι ιδιαίτερα καλοδεχούμενοι σε ξένα πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα. Βέβαια, δεν θα μπορούσα να ισχυρισθώ ότι δεν αντιμετωπίζουν ορισμένα προβλήματα. Πάντως, σε γενικές γραμμές, όταν κάποιος δείχνει την επιθυμία του να γνωρίσει καλύτερα ένα ξένο πολιτισμό, δείχνει επίσης και ανάλογο σεβασμό που προκαλεί μοναδική δεκτικότητα και φιλόξενη διάθεση».
Πέρσι, ο 26άχρονος Νίκολας Μπλόκ από το Βερμόντ, πήρε μερική υποτροφία από το ίδρυμα Φουλμπράιτ για να κάνει σειρά φωτογραφιών στη Ρίγα της Λετονίας, που διαθέτει πολλών ειδών δείγματα αρχιτεκτονικής. Τώρα ο Νίκολας Μπλόκ σκοπεύει να εκθέσει τις φωτογραφίες του. Λέει δε ότι πολλές φορές κάτοικοι της Ρίγα τον πλησίαζαν καθώς φωτογράφιζε διάφορα κτίρια και τον ρωτούσαν από πού είναι.
«Τους έλεγα ότι είμαι από τις ΗΠΑ. Μετά μιλούσαμε λίγο για την εξωτερική πολιτική για μερικά λεπτά. Μια φορά, συνάντησα ένα Λετονό που είχε πάει στο Ιράκ και είχε πολύ θετική άποψη για τον πόλεμο εκεί. Άλλοι όμως δεν είχαν…»
Ένας άλλος Φουλμπράιτερ, ο Αϊμπελ Αντεκόλα, καθηγητής διαχείρισης επιχειρήσεων στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν, έλαβε πρόσφατα υποτροφία για να διδάξει στο πανεπιστήμιο του Βίλνιους της Λιθουανίας. Αλλά όπως λέει ο ίδιος, δεν είναι το μάθημά του που θα μείνει αξέχαστο, αλλά η εντύπωση που έκανε σαν σύμβολο της γής των ευκαιριών και της ποικιλομορφίας, μίας και ο Αντεκόλα είναι μαύρος, γεννημένος στη Νιγηρία.
Τις τελευταίες 6 δεκαετίες, περίπου 250,000 άτομα από 150 χώρες υπήρξαν υπότροφοι του ιδρύματος Φουλμπράιτ, ακολουθώντας τον διαχρονικό του κύριο σκοπό του προγράμματος, δηλαδή το ξεπέρασμα των πολιτιστικών εμποδίων και την ανάπτυξη αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης.