Τον Μάιο συμπληρώθηκαν 61 χρόνια από την ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας και την λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Επίκεντρο των εορτασμών της επετείου ήτανε η Μόσχα όπου έγινε μια τρανή παρέλαση στην οποία πήρανε μέρος και πολλοί απόμαχοι του μεγάλου πολέμου. Αλλά Αμερικανικά τηλεοπτικά συνεργεία, που κάλυψαν τους εορτασμούς, συγκέντρωσαν παράλληλα υλικό και για ένα άλλο φαινόμενο που παρατήρησαν εκεί, το ξεπούλημα αντικειμένων της Σοβιετικής εποχής. Σε αυτό είναι αφιερωμένο το σημερινό τηλεοπτικό μας «Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον».
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΚΕΙΜΕΝΟ
Οι Ρώσοι είναι πολύ υπερήφανοι που πριν από μισό και πλέον αιώνα, στην εποχή που άκμαζε η Σοβιετική Ένωση, συνέβαλαν μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους άλλους συμμάχους, στην απελευθέρωση της Ευρώπης από τις δυνάμεις του Άξονα.
Την υπερηφάνεια τους αυτή την εκδηλώνουνε κάθε χρόνο με μια μεγάλη παρέλαση στη Μόσχα. Στη φετινή παρέλαση της λεγόμενης Ημέρας της Νίκης, πολλοί από τους παλιούς πολεμιστές, που πήρανε μέρος, εξέφρασαν οργή για το γεγονός ότι κειμήλια από την ιστορική εκείνη περίοδο έχουνε βγει στο εμπόριο.
Ο απόστρατος συνταγματάρχης Λεονίντ Κρουτώφ είπε: «Οι κομμουνιστές έσωσαν τον κόσμο από τον φασισμό, είτε αυτό σας αρέσει να το ακούτε είτε όχι. Ατυχώς όμως η νέα γενιά δεν σκοτίζεται για τέτοια πράγματα. Την νοιάζει μόνο το χρήμα. Η σκέψη της είναι συνεχώς στο δολάριο.»
Απόμαχοι σαν τον κύριο Κρουτώφ και άλλοι νοσταλγοί του Σοβιετικού παρελθόντος νοιώθουνε να σπαράζει η καρδιά τους όταν βλέπουνε αντικείμενα που κάποτε προκαλούσανε πατριωτικό ενθουσιασμό να πουλιούνται στους τουρίστες για σουβενίρ. Σε κεντρική αγορά της Μόσχας, υπολείμματα Σοβιετικού στρατιωτικού εξοπλισμού προσφέρονται σαν τουριστικά αναμνηστικά.
Οι απόψεις των επισκεπτών για την εμπορία κομματιών της Σοβιετικής ιστορίας διχάζονται. Μια νεαρή αμερικανίδα τουρίστρια παρατήρησε: «Όταν πουλάς κειμήλια είναι σαν να πουλάς την ψυχή σου. Τα κειμήλια είναι η ιστορία σου, είναι το παρελθόν σου και πρέπει να τα σέβεσαι». Αλλά ο συνοδός της έχει διαφορετική άποψη. Είπε: «Οι Ρώσοι έχουνε τώρα την ευκαιρία να βγάλουνε χρήματα από αντικείμενα που τους θυμίζουνε, ως επί το πλείστον, άσχημες μέρες. Καλά κάνουνε και τα πουλούνε».
Ο Ρώσος καλλιτέχνης Σάσα Νόβακωφ συμφωνεί με τη δεύτερη άποψη. Περνά τις μέρες του στα παλαιοπωλεία της Μόσχας ψάχνοντας για ασυνήθιστες πραμάτειες τις οποίες και μετατρέπει σε έργα τέχνης. Τα έργα του μοσχοπουλιούνται αργότερα από μαγαζιά λαϊκής τέχνης με τα οποία έχει γεμίσει η Μόσχα. Με έκδηλη υπερηφάνεια μας περιέγραψε ένα από τα δημιουργήματά του: «Το μετέτρεψα σε έργο τέχνης που θυμίζει συνταγματάρχη. Το ρολόι που προσάρμοσα σε αυτό του πάει πολύ. Έγινε ένα όμορφο διακοσμητικό που παρατείνει τη ζωή του παλιού ρολογιού».
Αλλά διάφοροι άλλοι, στους οποίους , περιλαμβάνονται και πολλοί νέοι, τα έργα του Σάσα είναι προσβλητικά γιατί χλευάζουν το κομμουνιστικό παρελθόν τους και την ιδεολογία του παρελθόντος αυτού. Ο Βίκτωρ Άνπιλωφ ηγείται της Ένωσης Ρώσων Εργατών. Όπως είπε: «Όταν οι εργάτες κι οι αγρότες κυβερνούσανε ήτανε η χρυσή εποχή του σοσιαλισμού. Τώρα κυβερνούνε οι μπουρζουάδες».
Αλλά η καινούργια οικονομική τάξη πραγμάτων στη Ρωσία στηρίζεται λίγο-πολύ σήμερα στο καπιταλιστικό πρότυπο. Και σε μια καπιταλιστική κοινωνία κάτι που κάποιος βλέπει σαν εντελώς άχρηστο και επιδιώκει να το ξεφορτωθεί κάποιος άλλος το αγοράζει θεωρώντας το μεγάλο εύρημα. Όπως συνηθίζουν να λένε οι Αμερικάνοι «τα σκουπίδια ενός ανθρώπου είναι θησαυρός ενός άλλου». Κάποιος θα κερδίσει κάποτε από αυτά μερικά Δολάρια… και στην περίπτωση της Ρωσίας, μερικά Ρούβλια.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Εβδομαδιαίο τηλεοπτικό πρόγραμμα της Ελληνικής Υπηρεσίας της ΦτΑ, που επιμελείται και παρουσιάζει ο δημοσιογράφος Γιώργος Μπίστης και περιοδικά η δημοσιογράφος Άννα Καραγιαννοπούλου. Η πρώτη προβολή του «Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον» στην Ελλάδα γίνεται κάθε Σάββατο στη 1:00 το μεσημέρι, στα πλαίσια της εκπομπής Πέρα από τον Ορίζοντα, του Πανελλαδικού τηλεοπτικού δικτύου ΑΛΦΑ. Το Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον επαναλαμβάνεται στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων του TV ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ, κάθε Δευτέρα στις 9 το βράδυ. Στην Κύπρο, το Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον φιλοξενείται κάθε Παρασκευή στην εκπομπή Επτά-Δέκα, από 7 μέχρι 10 το πρωί, στο PIK-1, το πρώτο κανάλι της κρατικής τηλεόρασης. Σε ραδιοφωνική εκδοχή, το Ρεπορτάζ από Ουάσιγκτον παρουσιάζουν το Ράδιο ΣΚΑΙ στην Αθήνα, το Ράδιο ΣΙΤΥ ΙΝΤΕΡΝΑΣΙΟΝΑΛ στη Θεσσαλονίκη και συνεργαζόμενοι ομογενειακοί σταθμοί στην Αυστραλία και τον Καναδά.