Επιστήμονες από χρόνια μας προειδοποιούν πως η ατμόσφαιρα γίνεται όλο και πιο ζεστή συνεπεία της αχαλίνωτης κατανάλωσης καυσίμων. Τελευταία όμως η προσοχή τους άρχισε να στρέφεται σε έναν άλλο πρόσθετο, κι ίσως ακόμα πιο σοβαρό, συντελεστή του φαινομένου αυτού.
ΚΕΙΜΕΝΟ ΡΕΠΟΡΤΑZ:
Η σταθερή άνοδος της θερμοκρασίας τόσο στον αέρα που αναπνέουμε όσο και στα νερά που συντηρούν τη ζωή στον πλανήτη μας είναι σε σημαντικό βαθμό αποτέλεσμα μιας ανησυχητικής εξέλιξης που παίρνει ολοένα και πιο μεγάλες διαστάσεις στα τελευταία χρόνια. Μιλάμε για τη μείωση των πάγων γύρω από τον Βόρειο Πόλο.
Η παγωμένη επιφάνεια της Αρκτικής είναι ουσιαστικά το καλοκαιρινό αιρ-κοντίσιον του βόρειου ημισφαιρίου. Ψυχραίνει τους ανέμους που περνούν από πάνω της και όταν αυτοί με τη σειρά τους κατεβαίνουν σε πιο νότιες περιοχές τις δροσίζουν και τις βοηθούν να αποφεύγουν την υπερθέρμανση.
Συνήθως τα καλοκαίρια, ένα μέρος του αρκτικού πάγου λιώνει κι επανασχηματίζεται τον χειμώνα. Αλλά στις τελευταίες τρεις δεκαετίας σχεδόν 30% τοις εκατό του πάγου της Αρκτικής έλιωσε και ουδέποτε επανασχηματίστηκε. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, κάποιο καλοκαίρι πριν το τέλος του αιώνα μας δεν θα έχουμε καθόλου πάγο στην Αρκτική.
«Φέτος υπάρχουν λιγότεροι πάγοι στην Αρκτική. Τους βλέπουμε να λιγοστεύουν κάθε χρόνο. Κάτι συμβαίνει», λέει Γουαλίντ Αμπνταλατί, ερευνητής της ΝΑΣΑ.
Μέσα στο 2005, έλιωσαν στο Βόρειο Πόλο ένα εκατομμύριο 300 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα πάγων, περισσότερα από ότι συνήθως λιώνουν σε ένα χρόνο. Τούτο σημαίνει ότι μειώθηκε η κατάλευκη από τα χιόνια και τους πάγους επιφάνεια της Αρκτικής, που αντανακλά τις ηλιακές ακτίνες, κι αυξήθηκε η συγκριτικά πιο σκούρα επιφάνεια της ανοιχτής θάλασσας, που απορροφά την θερμότητα των ηλιαχτίδων. Με τη σειρά της, η αύξηση της θαλάσσιας θερμοκρασίας στην περιοχή επιταχύνει το λιώσιμο του πάγου που έχει απομείνει εκεί.
Επιστήμονες λένε πως όσο πιο πολύ θερμαίνονται οι υδάτινες περιοχές τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα για βίαια καιρικά φαινόμενα, όπως καταστροφικούς κυκλώνες. «Είναι σίγουρα ένα ασταθές σύστημα», τονίζει ο Γουαλίντ Αμπνταλατί.
Το ασταθές σύστημα επηρεάζει άμεσα εκείνους που ζούνε στην Αρκτική. Ένας κάτοικός της έκανε πρόσφατα μια εκπληκτική ανακάλυψη στο κελάρι στο οποίο διατηρεί τις φάλαινες που κυνηγά: «Το λίπος της φάλαινας έπρεπε να είναι παγωμένο, όχι μισοπαγωμένο».
Σε παλαιότερες εποχές, κάθε χώρος του Βόρειου Πόλου σε βάθος μεγαλύτερο του ενός μέτρου και είκοσι εκατοστών από την επιφάνεια ήταν κατάλληλος για την πλήρη κατάψυξη θηραμάτων.
Το κελάρι του κυνηγού που βλέπουμε βρίσκεται δυόμισι μέτρα κάτω από την επιφάνεια, δηλαδή σε βάθος διπλάσιο του ως τώρα ενδεδειγμένου, και πάλι οι φάλαινές του δεν ήταν πλήρως κατεψυγμένες.
Οι πάγοι της Αρκτικής προστατεύουν τις ακτές των νησιών της περιοχής από την ανοιχτή θάλασσα. Αλλά καθώς οι πάγοι υποχωρούν, χωριουδάκια σαν αυτό κινδυνεύουν να παρασυρθούν στον ωκεανό.
Η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί κι άλλες οικολογικές αναστατώσεις. Ποικιλίες πουλιών προσελκύονται από την καλοκαιρία σε όλο και πιο βόρειες περιοχές ενώ οι πολικές αρκούδες αντιμετωπίζουν πρόβλημα επισιτισμού καθώς μικραίνει η περιοχή στην οποία βρίσκουνε κατάλληλη τροφή.
Στους περισσότερους από εμάς, το λεγόμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου γίνεται αισθητό τους μήνες του καλοκαιριού που επικρατούν αφόρητοι καύσωνες. Αλλά όσοι μένουν στα μακρινά νησιά της Αρκτικής βλέπουν κυριολεκτικά τον κόσμο τους να λιώνει μπροστά στα μάτια τους.