Η Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην κοινότητα. Η εξέλιξη προσέλκυσε μεγάλο μέρος της προσοχής όχι μόνο των άμεσα ενδιαφερομένων κρατών, στα οποία περιλαμβάνονται η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά και άλλων πολύ πιο μακρινών χωρών, όπως λ.χ. των Ηνωμένων Πολιτειών. Τους λόγους στους οποίους οφείλεται το διεθνές ενδιαφέρον για το θέμα εξετάζει τώρα το τηλεοπτικό ρεπορτάζ μας της εβδομάδας αυτής.
ΚΕΙΜΕΝΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ:
Οι διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία ξεκίνησαν μετά την παράκαμψη ενός διπλωματικού εμποδίου, που εκδηλώθηκε την τελευταία στιγμή, και που, όχι μόνο απείλησε να δώσει τέλος στην όλη διαδικασία, αλλά επίσης αποκάλυψε παράλληλα και ορισμένες σοβαρές ανησυχίες τις οποίες έχουν αρκετοί Ευρωπαίοι για την προοπτική να μπει στους κόλπους τους ένα Μουσουλμανικό κράτος.
Η αντιπροσωπεία της Άγκυρας πήγε στα μέσα της νύχτας στο Λουξεμβούργο για το ιστορικό ξεκίνημα αφού προηγουμένως η Αυστρία εγκατέλειψε την αντίθεσή της στην ιδέα του να γίνει η Τουρκία πλήρες μέλος της Ευρώπης. Αλλά οι ενδοιασμοί των Αυστριακών έχουν σημασία επειδή αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες διαφόρων Ευρωπαίων, οι οποίοι πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι πολύ φτωχή και πολύ Μουσουλμανική για να γίνει μέρος μιας κατ εξοχήν Χριστιανικής Ευρώπης.
Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστηρίζει πως η χώρα του θα μπορούσε να ενώσει Ανατολή και Δύση. Το επιχείρημά του είναι: «Για να γίνει η ΕΕ παγκόσμια δύναμη και να αποτρέψει μια σύγκρουση πολιτισμών πρέπει να φτιάξει μια συμμαχία πολιτισμών.»
Αλλά ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ λέει πως η Τουρκία χρειάζεται να κάνει πολλά ακόμα πράγματα για να ταιριάξει με την Ευρώπη. Κατά την έκφρασή του: «Δεν επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει μέρος της Τουρκίας. Η Τουρκία είναι εκείνη που θέλει να εισχωρήσει στην ΕΕ. Πρέπει λοιπόν η Τουρκία να προσαρμοστεί στους δικούς μας θεσμούς και αξίες. Είναι μια μεγάλη προσπάθεια, μια μεγάλη πολιτιστική επανάσταση.»
Στις δεκαετίες που πέρασαν από τότε που υπέγραψε τη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ η Τουρκία λέει πως εργάζεται για να βελτιώσει την επίδοσή της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να σουλουπώσει την οικονομία της και να καταστήσει την κοινωνία της εντελώς δημοκρατική.
Η αντίθεση που πρόβαλε ξαφνικά την 12η ώρα η Αυστρία στην πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, έφερε σε αμηχανία την Άγκυρα. Η Χέηλ Ντέηλ, αναλυτής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο Ινστιτούτο Χέριτατζ, της Ουάσιγκτον, επισημαίνει: «Τους είχανε πει τι να κάνουνε για να μπούνε στην ΕΕ και μετά τους είπανε ότι αλλάζουνε τους όρους του παιγνιδιού. Δεν θα αδικούσα τους Τούρκους αν αποφάσιζαν να συνδεθούν με εναλλακτικές περιοχές, όπως η Κεντρική Ασία και η Μέση Ανατολή.»
Και αυτό ακριβώς είναι εκείνο που ανησυχεί τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τουρκία είναι Μουσουλμανική χώρα που διάκειται φιλικά προς τη Δύση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες την θέλουν να παραμείνει έτσι. Ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμαντ, Σον Μακόρμακ, λέει: «Μια Τουρκία αγκυροβολημένη
στη Δύση εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα της διατλαντικής σχέσης και ενισχύει την ειρήνη, την ευημερία και τη δημοκρατία. Γι αυτό από καιρού υποστηρίζαμε την φιλοδοξία της Τουρκίας να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.»
Ορισμένοι ηγέτες της Ευρώπης έχουν επίσης εκφράσει ανησυχία πως αν απορρίψουν την Τουρκία θα μπορούσαν να την εξωθήσουν προς τον Ισλαμικό εξτρεμισμό. Αλλά το μεγάλο ερώτημα που εξακολουθεί να απασχολεί πολύ κόσμο στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού είναι: Μπορούν οι Ευρωπαίοι πολίτες να αποδεχτούν μια τόσο μεγάλη αλλαγή στην κοινότητά τους; Η Χέηλ Ντέηλ εκφράζει αμφιβολία. Όπως παρατήρησε: «Όταν έρχεται κανείς στις ΗΠΑ σε 10 χρόνια γίνεται Αμερικανός. Οι Ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν είναι εύκαμπτες στο θέμα αυτό. Στον αιώνα μας οι Ευρωπαίοι θα χρειαστεί να γίνουν πιο ελαστικοί.»
Οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας εξακολουθούν να έχουν αβέβαιη έκβαση. Πολλά προβλήματα χρειάζεται ακόμα να διευθετηθούν και ένα από αυτά είναι, βέβαια, η άρνηση της Άγκυρας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι ήδη μέλος της ΕΕ και μάλιστα με δικαίωμα βέτο στις αποφάσεις της.
Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αναλυτές εκτιμούν πως για να διευθετηθούν όλα αυτά τα θέματα και να γίνει η Τουρκία πλήρες μέλος της κοινότητας μπορεί να χρειαστούν 10 με 15 χρόνια.