Ερευνα που πραγματοποίησε το Διεθνές Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο δείχνει πάνω από το 80% των ιρακινών θα συμμετάσχει στο δημοψήφισμα της 15ης Οκτωβρίου για το νέο σύνταγμα της χώρας. Όμως, ενώ εναπομένουν δύο μόνο εβδομάδες μέχρι το δημοψήφισμα, ο ιρακινός λαός παραμένει βαθύτατα διαιρεμένος αναφορικά με το πώς να ψηφίσει.
Το Διεθνές Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο, που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, πραγματοποίησε έρευνα νωρίτερα αυτό το μήνα σε 17 από τις 18 επαρχίες του Ιράκ. Το 85% των περίπου 2,800 ερωτηθέντων, είπαν ότι σχεδιάζουν να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα του Οκτωβρίου. Το 49% των ερωτηθέντων είπαν επίσης ότι το σχέδιο συντάγματος εκφράζει την βούληση του ιρακινού λαού, ενώ το 17% είπαν ότι εκφράζει μόνο τη βούληση ορισμένων εθνικών και θρησκευτικών ομάδων. Τέλος, το 13% είπαν ότι το σύνταγμα δεν εκφράζει καθόλου την βούληση του ιρακινού λαού.
Ο δριμύτερος επικριτής του σχεδίου συντάγματος είναι η σουνιτική μειονότητα του Ιράκ, που λέει ότι το έγγραφο κάνει σοβαρές διακρίσεις εναντίον τους, χάριν της πλειοψηφίας των Σιιτών και των ημιαυτόνομων Κούρδων. Οι Σουνίτες που απαρτίζουν το 20% του πληθυσμού της χώρας, μποϋκοτάρησαν τις εκλογές του Ιανουαρίου και επομένως δεν είχαν αρκετή εκπροσώπηση στην μεταβατική εθνοσυνέλευση και την επιτροπή που κατάρτισε το σχέδιο του συντάγματος.
Ο εκπρόσωπος των σουνιτικών κομμάτων Σαλέχ Μουτλάκ λέει ότι, αντίθετα με ότι συνέβη στις εκλογές του Ιανουαρίου, η πλειοψηφία των Σουνιτών αυτή τη φορά θα προσέλθει στις κάλπες, με στόχο όμως να καταψηφίσει το σύνταγμα, όχι να το εγκρίνει. Οι Σουνίτες είναι απόλυτα αντίθετοι με ένα άρθρο του συντάγματος, που δίνει στους Σιίτες το δικαίωμα δημιουργίας ημιαυτόνομου κράτους στο νότιο Ιράκ, διότι οι Σουνίτες φοβούνται ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να τους αποκόψει από τον πετρελαΪκό πλούτο της περιοχής και να οδηγήσει στην διάσπαση της χώρας.
«Δεν θα αποδεχθούμε ένα σύνταγμα που διαιρεί το Ιράκ," λέει ο κ. Μουτλάκ, " επειδή πιστεύουμε ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε τη χώρα σε εμφύλιο πόλεμο.»
Οι ΗΠΑ έλπιζαν εδώ και καιρό για ένα σύνταγμα που θα έφερνε τους Σουνίτες μέσα στις πολιτικές διεργασίες της χώρας και θα βοηθούσε στην διάλυση του ανταρτικού κινήματος. Όμως, αν οι Σουνίτες, που αποτελούν την πλειοψηφία σε 4 από τις 18 επαρχίες του Ιράκ, καταψηφίσουν το νέο σύνταγμα, τότε θα μπορούσε να δημιουργηθεί μεγάλη πολιτική κρίση στη χώρα.
Αν τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων σε τρείς επαρχίες ρίξουν αρκετές αρνητικές ψήφους, τότε το σύνταγμα θα πρέπει να ανακηρυχθεί άκυρο και να διενεργηθούν νέες εκλογές ώστε ένα νέο σύνταγμα να καταρτιστεί από την αρχή.
Ο Σιίτης Χοναίν Καντού, που είναι μέλος της ιρακινής εθνοσυνέλευσης, λέει ότι πιστεύει πως η έλλειψη υποστήριξης από τους Σουνίτες προς το σύνταγμα, θα ενισχύσει το ανταρτικό κίνημα και θα αποσταθεροποιήσει την χώρα ακόμα περισσότερο.
Λέει ο κ. Καντού: «Δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος για το σύνταγμα, αν δεν μπορέσουμε να φέρουμε τους Σουνίτες μέσα στο πολιτικό γίγνεσθαι. Χωρίς αυτούς, δεν θα επιτύχουμε σταθερότητα στο Ιράκ. Οπότε το μέλλον της χώρας θα είναι ζοφερό. Νομίζω ότι πρέπει να αλλάξουμε ορισμένα άρθρα του συντάγματος, έστω και αν κάτι τέτοιο σημαίνει την αναβολή της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 15ης Οκτωβρίου. Πιστεύω ότι το μέλλον, η σταθερότητα και η ενότητα του Ιράκ είναι πολύ πιο σημαντικά από το σύνταγμα.»
Πάντως, η σιιτική και κουρδική ηγεσία δεν φαίνονται διατεθειμένες να καθυστερήσουν το δημοψήφισμα και ορισμένοι Αμερικανοί και Ιρακινοί αξιωματούχοι λένε τώρα ότι στην καλύτερη περίπτωση, η μεγάλη πλειοψηφία των Σιιτών θα ψηφίσει υπέρ του συντάγματος για να μπορέσει η χώρα να προχωρήσει μπροστά, με την ελπίδα ότι οι Σουνίτες θα συμμετάσχουν στις εκλογές για την μόνιμη ιρακινή κυβέρνηση, τον Δεκέμβριο.
Την περασμένη Πέμπτη, κυκλοφόρησαν οι φήμες ότι ο σημαίνων και ισχυρός θρησκευτικός ηγέτης των Σιιτών, ο Μεγάλος Αγιατολλάχ Αλί αλ Σιστανί υποστηρίζει το σχέδιο του συντάγματος και ότι παρότρυνε τους οπαδούς του να το υπερψηφίσουν. Τον περασμένο Ιανουάριο, οι εκκλήσεις του Αγιατολλάχ αλ Σιστανί προς τους ιρακινούς Σιίτες να συμμετάσχουν στις εκλογές, είχε σαν αποτέλεσμα την προσέλευση στις κάλπες εκατομμυρίων ψηφοφόρων, παρά τις απειλές των ανταρτών.
Όμως, λίγες μέρες αργότερα, ο γιός του Αγιατολλάχ αλ Σιστανί, ο Μωχάμεντ Αλί αλ Σιστανί, διέψευσε τα λεγόμενα ότι ο πατέρας του είχε εκδώσει ανακοίνωση με την οποία παρότρυνε τους οπαδούς του να ψηφίσουν υπέρ του συντάγματος. Με ανακοίνωσή του στα ιρακινά μέσα ενημέρωσης, ο Μωχάμεντ Αλί αλ Σιστανί δήλωσε ότι ο ασκητικός πατέρας του δεν είχε καμία πρόθεση να αναμειχθεί στις πολιτικές διαδικασίες, με το να υποδείξει στους Σιίτες πώς να ψηφίσουν.