Με εκδηλώσεις στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες γιορτάστηκε την εβδομάδα αυτή το κλείσιμο 60 χρόνων από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Στην μεγάλη τούτη επέτειο είναι αφιερωμένο και το τηλεοπτικό ρεπορτάζ μας της εβδομάδας αυτής.
Κείμενο ρεπορτάζ:
Αν και έχουν περάσει εξήντα ολόκληρα χρόνια από τότε που νικήθηκαν οι δυνάμεις του Άξονα και τα συμμαχικά στρατεύματα απελευθέρωσαν την Ευρώπη, ο κόσμος μας, από πολλές απόψεις, εξακολουθεί να ζει στη σκιά του πολέμου εκείνου. Ο Τζόζεφ Μακάρτιν καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Τζωρτζτάουν της Ουάσιγκτον πιστεύει ότι «πιθανότατα η ανθρωπότητα δεν θα ξαναδεί τέτοιο πόλεμο που κράτησε έξι χρόνια και αναστάτωσε ολόκληρη τη γη.»
Ήταν ένας πόλεμος δίχως προηγούμενο, που έσπειρε τον θάνατο σε πάνω από πενήντα εκατομμύρια ανθρώπους, οι περισσότεροι των οποίων ήταν άμαχοι. Άλλος ιστορικός του ίδιου πανεπιστημίου, ο Ρόν Σπέκτορ, λεει πως στα κύρια αίτια του κατακλυσμού αυτού βρίσκεται η δύσκολη οικονομική κατάσταση που επικρατούσε τότε σε παγκόσμια κλίμακα. Όπως επισήμανε: «Το μεγάλο κράχ στη δεκαετία 1930 έδωσε την ευκαιρία σε εξτρεμιστικά κόμματα να αναρριχηθούν στην εξουσία.»
Οι εξτρεμιστές δεν δίστασαν να επιτεθούν σε άλλες χώρες. Το φασιστικό κίνημα του Αδόλφου Χίτλερ στη Γερμανία και οι Ιάπωνες Ιμπεριαλιστές κατέλαβαν τεράστια ξένα εδάφη. Η Αμερική μπήκε στον πόλεμο μετά την αιφνίδια επίθεση που δέχτηκε ο στόλος της στο Πέρλ Χάρμπορ, το 1941. Και οι δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις κατέφυγαν στα πιο ολέθρια μέσα που υπήρχαν στον κόσμο εκείνα τα χρόνια, περιλαμβανομένων των καινούργιων τότε εμπρηστικών βομβών.
Ιστορικής σημασίας όμως δεν ήταν μόνο τα καταστροφικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν αλλά και η πρόθεση της εξόντωσης, όπως αντικατοπτρίστηκε στο Ολοκαύτωμα, τη συστηματική δολοφονία 6 εκατομμυρίων εβραίων από τους Ναζιστές. Κατά τον Τζόζεφ Μακάρτιν «το Ολοκαύτωμα ήταν η μεγαλύτερη γενοκτονία στον κόσμο και η πιο επαίσχυντη σφαγή αθώων ανθρώπων στην ιστορία.»
Ιστορική ήταν επίσης και η απόφαση της Αμερικής να ρίξει την πρώτη ατομική βόμβα σε δύο Ιαπωνικές πόλεις, τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Η ενέργεια όχι μόνο επέσπευσε το τέλος του πολέμου, γλιτώνοντας τη ζωή πολλών Αμερικανών στρατιωτών, αλλά και προκάλεσε τεράστιο τρόμο που πιστεύεται ότι απέτρεψε μελλοντικούς πολέμους. Σύμφωνα με τον Ρον Σπεκτορ «ο φόβος που έσπειρε η βόμβα αυτή για μαζική καταστροφή οδήγησε σε μισό αιώνα ειρήνης ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις.»
Αμέσως μετά το πόλεμο η Αμερική ανέπτυξε το Σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης. Oι νικητές του πολέμου έδωσαν γρήγορα χέρι βοηθείας στους ηττημένους και αποδέχθηκαν τους λαούς τους ως φίλους. Ο Τζόζεφ Μακάρτιν λέει πως αυτή «ήταν μια πολύ διορατική ενέργεια που συνέφερε τόσο την Ευρώπη όσο και την Αμερική.»
Ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος διαμόρφωσε τον κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα. Για παράδειγμα, στη Μέση Ανατολή είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία του Ισραήλ. Ο Ρον Σπέκτορ μας υπενθυμίζει πως «μετά το Ολοκαύτωμα η διεθνής κοινότητα κατάλαβε την ανάγκη που υπήρχε να δημιουργηθεί ένα Εβραϊκό κράτος.» Άλλο αποτέλεσμα ήταν η διχοτόμηση της Κορέας, η οποία τώρα εγκυμονεί τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου.
Πολλοί είναι οι θρύλοι που μας άφησε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος. Αλλά τουλάχιστον ένας θρύλος της εποχής εκείνης δεν κατάφερε να επιβιώσει μέχρι σήμερα. Είναι ο θρύλος της Σοβιετικής αυτοκρατορίας, που έσβησε. Έπεσε θύμα της δημιουργίας ενός κόσμου με περισσότερα δημοκρατικά καθεστώτα. Ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένα ορόσημο. Μια στιγμή στην ιστορία η οποία σήμανε την απαρχή της σύγχρονης εποχής που απολαμβάνουμε σήμερα.