Οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις έχουν φθάσει σε νέο χαμηλό σημείο, όπως αποδεικνύει ένα βιβλίο μπέστ σέλλερ που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Τουρκία και έχει σαν θέμα του ένα υποθετικό πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών. Οι εντάσεις μεταξύ Αμερικής και Τουρκίας οφείλονται κυρίως στην αμερικανική κατοχή του Ιράκ και στις συνέπειές της.
Η Τουρκία φλέγεται. Επίθεση αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών έχει ισοπεδώσει την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα και τώρα αμερικανικά τανκς προελαύνουν μέσα στη χώρα. Σε μία κίνηση απελπισίας, οι Τούρκοι στρέφονται για βοήθεια προς τη Ρωσία και την ΕΕ και αυτές οι πάλαι ποτέ πολέμιές της, σταματούν τις αμερικανικές επιθέσεις και δίνουν τέλος στον πόλεμο, αφού όμως προηγουμένως Τούρκος πράκτορας κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της Ουάσινγκτον με κάποιο πυρηνικό όπλο.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η υπόθεση του μπέστ σέλλερ μυθιστορήματος «Μεταλλική Καταιγίδα». Το βιβλίο έχει ήδη συνεπάρει το τουρκικό κοινό και τους πολιτικούς γιατί παρόλη την εξωπραγματική του πλοκή περιέχει κάποια στοιχεία που μοιάζουν ν αγγίζουν τους αναγνώστες. Ο ένας από τους δύο συγγραφείς του, ο πρώην πολεμικός ανταποκριτής Μπουράκ Τούρνα, λέει ότι το βιβλίο δεν είναι μία ακόμα θεωρία συνωμοσίας, αλλά μία θεωρία πιθανοτήτων.
Τί ακριβώς συμβαίνει; Πώς είναι δυνατόν δύο χώρες σύμμαχοι, που συνεργάζονται σε πολλούς τομείς, να εμπλακούν σε πόλεμο μεταξύ τους; Για την ώρα υπάρχει σίγουρα πόλεμος λέξεων. Σφυγμομέτρηση του Μπι-μπι-Σί, δείχνει ότι η Τουρκία είναι τώρα η πιο αντι-αμερικανική χώρα στον κόσμο. Ο κόσμος πιστεύει τα χειρότερα για τις ΗΠΑ και το συμμαχικό τους Ισραήλ, που συχνά παραβάλλεται με τους Ναζί του Τρίτου Ράιχ.
Η πραγματική ζωή έχει συμβάλει στην ξαφνική αυτή μεταστροφή της κοινής γνώμης. Ο τουρκικός λαός αντιτάχθηκε έντονα στην αμερικανική επίθεση στο Ιράκ και βλέπει με καχυποψία τα αμερικανικά σχέδια για την ευρύτερη περιοχή. Οι Τούρκοι αισθάνονται ιδιαίτερα ανήσυχοι λόγω του ογκούμενου αυτονομιστικού κινήματος των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, που θα μπορούσε ενδεχομένως, να δημιουργήσει προβλήματα με τους ήδη ανήσυχους Κούρδους της Τουρκίας.
Ο Σάμπρι Σαγιάρι, διευθυντής του Ινστιτούτου για Τουρκικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Τζώρτζτάουν, λέει πως οι Τούρκοι πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ απέτυχαν στο να καταστείλουν τους αυτονομιστές αντάρτες στο βόρειο Ιράκ.
«Κατά τη γνώμη μου, λέει ο κ. Σαγιάρι, το τουρκικό συναίσθημα θα πρέπει να ερμηνευθεί βάσει του τί συμβαίνει στο Ιράκ. Είναι σαφές ότι ο πόλεμος στο Ιράκ δεν είναι δημοφιλής στην Τουρκία για πολλούς και διάφορους λόγους, αλλά κυρίως εξαιτίας της κατάστασης στο βόρειο Ιράκ, όπου παρατηρείται αύξηση της δύναμης των Κούρδων, σε συνδυασμό με την αστάθεια που σημειώνεται τώρα στη χώρα αυτή».
Ο Χένρυ Μπάρκευ, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Λεχάι, επισημαίνει ότι οι Τούρκοι ανησυχούν για το ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης των Κούρδων του Ιράκ, γιατί μία ανεξάρτητη κουρδική μειονότητα στο Ιράκ θα μπορούσε να αναβιώσει το αυτονομιστικό κίνημα των Κούρδων της Τουρκίας.
«Υπάρχει», λέει ο κ. Μπαρκεϋ, «μεγάλος φόβος—ακόμα και παράνοια—στην Τουρκία, ότι τα γεγονότα στο Ιράκ θα οδηγήσουν τους Κούρδους της Τουρκίας να επιζητήσουν τα ίδια πράγματα. Κατά τη γνώμη μου οι φόβοι αυτοί είναι υπερβολικοί γιατί οι Κούρδοι της Τουρκίας μπορεί να έχουν προβλήματα με την τουρκική κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά όμως αποτελούν μέρος μία ζωντανής οικονομίας και κοινωνίας, που οδεύει προς ένταξη στην ΕΕ σε μερικά χρόνια από τώρα».
Για τον λόγο αυτό, λέει ο καθηγητής Μπάρκευ, οι Κούρδοι της Τουρκίας ελάχιστους λόγους έχουν να μιμηθούν τους Κούρδους του Ιράκ, αν και δικαίως αντιδρούν αρνητικά για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται από τις τουρκικές αρχές. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει, τονίζει ο Χένρυ Μπάρκευ.
Κάτω από τις εντάσεις όμως μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας υποβόσκει η αυξανόμενη παρουσία του Ισλάμ, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στην άνοδο στην εξουσία του κυβερνώντος ισλαμιστικού κόμματος, του οποίου ηγείται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Όμως, όπως επισημαίνει ο κ. Μπάρκευ, οι αμερικανικές ενέργειες δεν δικαιολογούν τον συνεχιζόμενο αντιαμερικανισμό των Τούρκων πολιτικών και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Τίποτε από αυτά που λέει η Ουάσινγκτον, δεν γίνεται πιστευτό.
«Όταν υπάρχουν σοβαρές εφημερίδες,» λέει ο κ. Μπάρκευ «που γράφουν ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν ένα μυστικό όπλο, που προκαλεί σεισμούς και ότι η Κωνσταντινούπολη αποτελεί τον επόμενο στόχο, όταν έχεις εφημερίδες που δημοσιεύουν διάφορα άρθρα λάσπης για τις ΗΠΑ, αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Αλλά, το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο, επειδή ορισμένοι Τούρκοι πολιτικοί έχουν ενώσει τη φωνή τους με αυτά τα δημοσιεύματα και κατηγορούν τις ΗΠΑ για γενοκτονία στο Ιράκ.»
Είναι προφανώς ώρα για διάλογο, λέει ο καθηγητής Μπάρκεϋ. Αμερικανοί και Τούρκοι αξιωματούχοι θα πρέπει να καθίσουν κάτω και να σκεφθούν τι πρέπει να γίνει για να γίνει η διμερής σχέση, αν όχι φιλική, τουλάχιστον σωστή. Οι δύο χώρες είναι πολύ σημαντικές η μία για την άλλη, για να αφήσουν την παρούσα εχθρικότητα να συνεχιστεί.