Με αφορμή την πρόσφατη έκθεση του Στέητ Ντηπάρτμεντ για την παράνομη διακίνηση ανθρώπων. Στην έκθεση αναφέρεται πως η Ελλάδα τελεί υπό παρακολούθηση, διότι δεν λαμβάνει επαρκή μέτρα για την καταπολέμηση του φαινομένου. Η Νανά Καπετανάκου μίλησε για το θέμα αυτό με την καθηγήτρια Πολιτικής Κοινωνιολογίας κ. Δέσποινα Σιρρή, που είναι μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Ανθρωπιστική ʼμυνα», η οποία εδρεύει στη Θεσσαλονίκη.
Ν. Καπετανάκου: Κα Σιρρή σας ευχαριστώ που δεχτήκατε να συμμετάσχετε στην εκπομπή μας. Η τελευταία έκθεση του αμερικανικού υπουργείου εξωτερικών κατατάσσει την Ελλάδα στη β΄ κατηγορία και μάλιστα στον κατάλογο των χωρών υπό παρακολούθηση, που σημαίνει ότι εάν παραστρατήσουν, περισσότερο απ ότι ήδη έχουν παραστρατήσει θ υποστούν κυρώσεις. Δικαιολογημένα έχει η Ελλάδα τοποθετηθεί σ αυτή την κατηγορία;
Δ. Σιρρή: Κοιτάξτε. Υπάρχει ένα ολόκληρο ιστορικό της υπόθεσης. Τα τελευταία χρόνια το θέμα της εμπορίας και της παράνομης διακίνησης προσώπων έχει ενταθεί και αυξηθεί στην Ελλάδα, όπως και σε όλα τα Βαλκάνια και γίνεται διαρκώς μια προσπάθεια από την πλευρά των μη κυβερνητικών οργανισμών, της κοινωνίας των πολιτών, και από την πλευρά της πολιτείας να αντιμετωπισθεί αυτό το φαινόμενο. Δηλαδή από το 1996 και μετά, υπάρχει επίγνωση του φαινομένου. Τώρα, με πόσο μεγάλη αποτελεσματικότητα και επιτυχία έχουν παρθεί διάφορα μέτρα, αυτό είναι συζητήσιμο.
Δηλαδή το πρώτο νομοθετικό πλαίσιο ορίστηκε μόλις το 2002. Είναι ο νόμος 30-64. Μετά υπήρξε και ένα προεδρικό διάταγμα, το 233, το οποίο καθόριζε ακόμα περισσότερο τα ζητήματα. Εκεί που υπάρχει σημαντικό πρόβλημα είναι στην εφαρμογή της νομοθεσίας. Και νομίζω ότι από κει προκύπτει και η έκθεση του Στέητ Ντηπάρτμεντ, η οποία κατατάσσει την Ελλάδα ανάμεσα σε χώρες, όπως η Τουρκία, η Σερβία, η Ιαπωνία και η Ρωσία.
Είναι ενδεικτικό ότι πέρσυ η Ελλάδα είχε τοποθετηθεί στη χειρότερη, την γ΄ κατηγορία. Το Σεπτέμβριο είχε πιστοποιηθεί από τον πρόεδρο Μπους ότι υπήρξε κάποια πρόοδος, οπότε ανέβηκε σε κατηγορία η Ελλάδα, αλλά φέτος διαπιστώθηκε ότι οι προσπάθειες, οι οποίες όντως έχουν καταβληθεί, δεν είναι επαρκείς.
Το φαινόμενο της παράνομης διακίνησης είναι δυστυχώς εξαιρετικά δύσκολο να ερευνηθεί και να τεκμηριωθεί και επιστημονικά και στην πράξη. Υπάρχουν εκπρόσωποι του ακαδημαϊκού χώρου, οι οποίοι διατείνονται ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στις 20.000 παράνομα διακινούμενες γυναίκες και ανήλικα παιδιά στην Ελλάδα. Αυτοί όμως οι αριθμοί δεν τεκμηριώνονται με στοιχεία. Είναι ένα πολύ σύνθετο φαινόμενο . Η αύξηση του οργανωμένου εγκλήματος είναι μέρος του και είναι πολύ δύσκολο να υπάρχουν τεκμηριωμένες στατιστικές.
Ν. Καπετανάκου: Ποιος είναι ο ρόλος των μη κυβερνητικών οργανώσεων;
Δ. Σιρρή: Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις προσπαθούν να καλύψουν το κενό που υπάρχει στο θέμα της προστασίας, που είναι πάρα πολύ σημαντικό. Σύμφωνα με τη συνέντευξη του υφυπουργού Εξωτερικών κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη υπάρχουν 14 ελληνικές οργανώσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην προσπάθεια υποστήριξης, κυρίως των θυμάτων της παράνομης διακίνησης. Μη κυβερνητικές οργανώσεις που ασχολούνται με τέτοια θέματα υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη , στα Γιάννενα και στην Αθήνα.
Έγινε προσπάθεια από μη κυβερνητικές οργανώσεις να λειτουργήσουν κάποιες στέγες-καταφύγια για τα θύματα παράνομης διακίνησης προσώπων. Στην προσπάθεια αυτή, που περιλαμβάνει τη Στέγη της Εκκλησίας, στην Αθήνα, στην οποία στέλνει τα θύματα ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και ένα κέντρο που υπάρχει στο Γαλάτσι, που διαχειρίζονται αρκετές μη κυβερνητικές οργανώσεις μαζί. Υπάρχει, επίσης μια πρόσφατη διαπραγμάτευση της Ελληνικής κυβέρνησης με το Σύμφωνο Σταθερότητας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ώστε να αναδειχθεί η Θεσσαλονίκη, που είναι και η εναλλακτική έδρα του Συμφώνου, κομβικό σημείο επαφής για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης προσώπων. Συγκεκριμένα, να γίνει εκεί μία Στέγη, η οποία ενδεχομένως, θα φιλοξενεί θύματα από όλα τα Βαλκάνια. Όπως ξέρετε, οι δρόμοι του παράνομου εμπορίου πολλές φορές χρησιμοποιούν τις χώρες των Βαλκανίων σαν χώρες «τράνζιτ» (πέρασμα),στέλνοντας θύματα από χώρες όπως η Ουκρανία, η Ρωσία και η Μολδαβία μέσω της Αλβανίας, της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Σερβίας πολλές φορές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.
Ν. Καπετανάκου: Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις;
Δ. Σιρρή: Η βασική δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις είναι ότι στην Ελλάδα δεν είναι ανεπτυγμένο το ζήτημα της κοινωνίας των πολιτών. Δεν υπάρχει η κατάλληλη νοοτροπία, δεν υπάρχει η υποδομή. Είναι ένα αρκετά καινούργιο φαινόμενο, που σίγουρα θέλει το χρόνο του για να μπορέσει να διαμορφωθεί. Επίσης κάποιες φορές αντιμετωπίζουν τη δυσπιστία των ελληνικών αρχών, δηλαδή του Ελληνικού κράτους, που μπορεί να μην έρχεται από την κεντρική διοίκηση , αν και πολλές φορές συμβαίνει κι αυτό , αλλά μπορεί στις κατά τόπους αρχές να υπάρχει μια αρκετή δυσπιστία.
Ν. Καπετανάκου: Τι απομένει να γίνει από την Ελληνική κυβέρνηση, εκτός από το να τεθεί σε εφαρμογή η ήδη υπάρχουσα νομοθεσία ;
Δ. Σιρρή: Νομίζω, ότι εάν η Ελληνική κυβέρνηση δώσει σημασία στις προδιαγραφές του νόμου και στην τήρησή του, δηλαδή εάν μπορέσει να προχωρήσει όχι μόνο σε συλλήψεις ενόχων αλλά και σε καταδίκες σύμφωνα με το νόμο και το προεδρικό διάταγμα, με άλλα λόγια εάν υπάρξει η πολιτική βούληση και το θάρρος να γίνει η θεωρία πράξη, θα βρεθεί σε μια πολύ καλύτερη κατάσταση.
Ήδη υπογράφτηκε η διμερής συμφωνία με την Αλβανία για τον επαναπατρισμό των ανηλίκων παιδιών, που γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης κι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. Ήταν μια διμερής συμφωνία που εκκρεμούσε χωρίς λόγο και αιτία. Από κει και πέρα, σίγουρα, η σωστή συνεργασία με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, δηλαδή ο αυστηρός έλεγχος των μη κυβερνητικών οργανώσεων για να διαπιστώνεται ότι κάνουν σωστά τη δουλειά τους, εφόσον χρηματοδοτηθούν. Το να γίνει αυτό και το να υπάρχει εμπιστοσύνη στις μη κυβερνητικές οργανώσεις, από την πλευρά του κράτους, νομίζω ότι είναι αρκετά σημαντικό.
Ν. Καπετανάκου: Ευχαριστώ πολύ κ. Σιρρή.
Δ. Σιρρή: Κι εγώ σας ευχαριστώ.
