Όταν άρχιζε τη δεύτερη θητεία του στο Λευκό Οίκο, στις 20 περασμένου Ιανουαρίου, ο Πρόεδρος Τζωρτζ Μπους είχε διακηρύξει πως η εξάπλωση της ελευθερίας στον κόσμο θα είναι το κεντρικό θέμα της πολιτικής του στα επόμενα τέσσαρα χρόνια. Το εβδομαδιαίο τηλεοπτικό ρεπορτάζ μου, για το επταήμερο που κυλά, επικεντρώνεται στον αντίκτυπο που είχε μέχρι τώρα η διακήρυξη αυτή.
Οι πιο συγκλονιστικές εξελίξεις στα πλαίσια του Αμερικανο-εμπνευσμένου κινήματος για εκδημοκρατικοποίηση αναμφισβήτητα σημειώθηκαν στη Μέση Ανατολή. Στο λόγο που εκφώνησε με την ευκαιρία της της ορκωμοσίας του ο Πρόεδρος Μπους είχε τονίσει: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες προωθούν και υποστηρίζουν την ανάπτυξη σε κάθε χώρα δημοκρατικών κινημάτων και θεσμών με απώτερο στόχο τον τερματισμό της τυραννίας στον κόσμο». Από την ημέρα που ανατράπηκε ο Σαντάμ Χουσεήν, ο Πρόεδρος Μπους επιμένει πως ένα ελεύθερο και δημοκρατικό Ιράκ θα μπορούσε να εμπνεύσει μεταρρυθμιστές στη Μέση Ανατολή να κινηθούν προς την κατεύθυνση της δημοκρατικής αλλαγής. Οι εξελίξεις που σημειώθηκαν στο τελευταίο δίμηνο δείχνουν πως έχει τώρα λόγους να είναι αισιόδοξος.
- Τον Ιανουάριο έγιναν στο Ιράκ οι πρώτες ελεύθερες εκλογές σε σχεδόν μισό αιώνα.
- Στη διπλανή πόρτα, στη Σαουδική Αραβία, πραγματοποιήθηκαν, έστω και περιορισμένες, τοπικές εκλογές για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας.
- Στο Κάιρο ο Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ ανήγγειλε πως η Αίγυπτος θα διεξάγει και αυτή για πρώτη φορά προεδρικές εκλογές με τη συμμετοχή υποψηφίων από διάφορα κόμματα.
- Επίσης, οι εκλογές που είχαν γίνει νωρίτερα στην επικράτεια της Παλαιστινιακής Αρχής αποτέλεσαν τον καταλύτη που χρειάζονταν για το ξεκίνημα μιας νέας προσπάθειας για ειρήνη με το Ισραήλ.
- Ακόμα, με την αυξανόμενη διεθνή πίεση προς τη Συρία να αποσύρει πλήρως τα στρατεύματά της από το Λίβανο, ύστερα από την δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι, η προοπτική για δημοκρατική αλλαγή είναι κι εκεί τώρα πραγματική.
Ο Πρόεδρος Μπούς και η νέα του Υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράης φαίνεται πως δεν έχουν καμία αμφιβολία γι αυτό. Όπως είπε πρόσφατα ο αμερικανός ηγέτης «η Συρία θα δώσει τέλος στην κατοχή του Λιβάνου διαφορετικά θα αντιμετωπίσει περαιτέρω απομόνωση από τη διεθνή κοινότητα». Αλλά ο Σίμπλεη Τελχαμί, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Μαίρυλαντ, προειδοποιεί κατά της άσκησης μεγάλης εξωτερικής πίεσης προς τον Αραβικό κόσμο να αποδεχθεί τη δημοκρατική αλλαγή. Ο Τελχαμί υποστηρίζει πως η πιο μεγάλη ώθηση πρέπει να προέλθει από τα αραβικά κράτη. Κατά την έκφρασή του: «Χρειάζεται να υποστηριχθούν οι δημοκρατικές δυνάμεις μέσα στα ίδια τα Αραβικά κράτη και να γίνουν αυτές, όχι εμείς, ο κύριος φορέας της αλλαγής».
Παράγοντες της κυβέρνησης Μπους υποστηρίζουν πως η πολιτική της εκδημοκρατικοποίησης του Ιράκ προκάλεσε τον άνεμο της αλλαγής που πνέει σήμερα στη Μέση Ανατολή. Την άποψη όμως αυτή αντικρούουν αρκετοί εμπειρογνώμονες του ακαδημαϊκού χώρου που λένε ότι πολλές από τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες βλέπουμε να εκδηλώνονται τώρα έχουν τις ρίζες τους σε διάφορες περιόδους της τελευταίας δεκαετίας. «Άσχετα όμως με αυτό, όλοι χαιρόμαστε για τις αλλαγές και τις εκκλήσεις για καλύτερη διακυβέρνηση σε τόσες χώρες της Μέσης Ανατολής» είπε ο Σεμάρ Σεχάτα, του Κέντρου Αραβικών Μελετών στο Πανεπιστήμιο Τζώρτζταουν της Ουάσιγκτον. Πάντως είναι πρόωρο να προβλέψει κανείς ότι οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων θα οδηγήσουν και σε γρήγορη παγίωση της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή.