Συνέντευξη Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Δημητρίου στο δημοσιογράφο Γιώργου Μπίστη.
Μεταδόθηκε αποσπασματικά από το ανοικτό στούντιο της «Φωνής της Αμερικής» στο Σημείο Μηδέν (Ground Zero) της Νέας Υόρκης, το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2004, στις 11:00 το πρωί, ώρα Ανατολικής Ακτής των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην ολότητά της η συνέντευξη με τον Αρχιεπίσκοπο κ. Δημήτριο παρουσιάστηκε από τα στούντιο της ΦτΑ στη Ουάσιγκτον την Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου, 2004 στη 1:30 το απόγευμα, τοπική ώρα.
Η συνέντευξη με τον Αμερικής κ. Δημήτριο αναμεταδόθηκε στην Ελλάδα από την τηλεόραση του Αντένα, το Ράδιο ΣΚΑΙ της Αθήνας, το Ράδιο Σίτυ Ιντερνάσιοναλ της Θεσσαλονίκης, το Ράδιο Κρήτη στο Ηράκλειο και τα Χανιά καθώς και άλλους περιφερειακούς σταθμούς. Στην Κύπρο τη συνέντευξη φιλοξένησαν το τηλεοπτικό κανάλι Σίγμα και το Ράδιο Πρώτο. Το πρόγραμμα παίχθηκε επίσης από συνεργαζόμενους σταθμούς στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία.
Κείμενο Συνέντευξης:
Γ. Μπίστης: Σεβασμιότατε, τι αισθήματα κυριαρχούν στη καρδιά σας, και τι σκέψεις σας απασχολούν στη σημερινή, θλιβερή, τρίτη επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου;
Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος: Ευχαριστώ πολύ κ. Μπίστη για την ευκαιρία που μου δίνετε και πάλι για μια επικοινωνία με τον κόσμο μας εν όψει της πραγματικά θλιβερής αυτής επετείου.
Σε μία τέτοια περίπτωση τα αισθήματα είναι πολλαπλά, είναι ανάμεικτα και είναι πολύ δύσκολο να εκφραστούν, αλλά θα λέγαμε ότι, κατά βάση, είναι αισθήματα οδύνης, για ένα γεγονός το οποίο παρουσίασε τα ανθρώπινο πρόσωπο στη χειρότερη μορφή του. Ένα πρόσωπο του τρομοκράτη, ο οποίος εν ονόματι της θρησκείας, εκτελεί εν ψυχρώ ανθρώπους που είναι αθώοι. Αυτό ήταν η 11η Σεπτεμβρίου και αυτό ήταν ένα από τα χειρότερα που θα μπορούσαν να δείξουν οι άνθρωποι, ως άνθρωποι. Και το ζήσαμε αυτό πολύ έντονα, όχι μόνο βλέποντας αυτό το (άσχημο) πρόσωπο αλλά βλέποντας, εν συνεχεία, τα πρόσωπα, τα γεμάτα πόνο και θλίψη και το δάκρυ των ανθρώπων που θρηνούσαν αδελφούς, αδελφές, συζύγους παιδιά.
Υπάρχουν γεγονότα που συμβαίνουν κάποτε και περνούν στη μνήμη μας και περιπτωτικά και περιστασιακά τα θυμόμαστε. Η 11η Σεπτεμβρίου είναι το είδος του γεγονότος που έμεινε έκτοτε τελείως στη επιφάνεια και στο προσκήνιο όλων των ανθρώπων. Ζούμε με τις συνέπειες και το φάσμα συνεχώς, ιδιαιτέρως εμείς εδώ στη Νέα Υόρκη. Και το ζούμε γιατί η απειλή είναι πάντοτε ανοικτή και δεδομένη. Από αυτή τη άποψη τα αισθήματα δεν είναι απλώς αισθήματα μιας συμμετοχής σε ένα θλιβερό γεγονός, του παρελθόντος. Είναι αισθήματα μίας υπαρξιακής αγωνίας για το που πάει ο κόσμος, για το γιατί πρέπει οι άνθρωποι να ζούνε κάτω από το άγχος μιας ενδεχομένης νέας επιθέσεως και γιατί το ανθρώπινο είδος δεν μπορεί να είναι ένα είδος το οποίο ζει με πολλή αγάπη, με πολλή και άμεση και αμοιβαία κατανόηση, με ειρήνη και δικαιοσύνη. Ειδικά σε εμάς που, θα έλεγα, είχαμε την τιμή να ζήσουμε με αμεσότητα τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.
Ταυτοχρόνως ζούμε τις διαστάσεις των γεγονότων σε παγκόσμιο επίπεδο. Ζούμε τον κυματισμό ή, αν θέλετε, τις αλυσωτές αντιδράσεις πλέον, οι οποίες ήρθανε μετά την 11η Σεπτεμβρίου με διάφορα πράγματα όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η συνεχιζόμενη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η Ινδονησία, σημεία του κόσμου στα οποία έχουν δημιουργηθεί αναφλέξεις, πυρκαγιές που κατεσβέσθησαν ή πυρκαγιές που εξακολουθούν να καινε. Με άλλα λόγια, έχουμε μια αίσθηση πέραν του τοπικού, μια αίσθηση του παγκοσμίου άλγους, το οποίο συνδέεται με αυτή την 11η Σεπτεμβρίου.
Γ. Μπίστης: Και πιο πρόσφατα, Σεβασμιότατε, είχαμε επίσης ένα σοβαρό τρομοκρατικό κρούσμα στη Ρωσία. Μάλιστα στην περίπτωση της Ρωσίας σκοτώθηκαν και πάρα πολλά μικρά παιδιά, ηλικίας 7-8 χρονών. Ήταν τελείως αθώα πλάσματα που δεν είχαν καμία σχέση με το οποιοδήποτε θέμα ήθελαν να προωθήσουν οι τρομοκράτες. Πως πιστεύετε ότι ο κόσμος μας σήμερα, εν όψει της αύξησης των τρομοκρατικών κρουσμάτων, θα μπορούσε να ξαναγυρίσει πίσω στο δρόμο του Θεού, για να το πούμε με απλά λόγια, και να απαλλαγεί από τα μίση τα οποία επικρατούν τώρα;
Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος: Είναι πάρα πολύ σωστό το ερώτημά σας και πάρα πολύ επίκαιρο. Στο πρώτο μέρος του το ερώτημα ξεκίνησε με μία διαπίστωση, μάλλον μία αναφορά στο θέμα των πρόσφατων γεγονότων στη Ρωσία, τα οποία είναι όντως ανατριχιαστικά διότι είχαμε έως τώρα περιπτώσεις σποραδικές στις οποίες εμπλέκονται αθώα παιδιά αλλά τέτοιου βαθμού, με τέτοια ωμότητα και εν ψυχρώ σχεδιασμένη εγκληματική ενέργεια εναντίον παιδιών είναι όντως πρωτοφανής.
Στους αρχαίους πολιτισμούς και στις πολύ-πολύ προχριστιανικές εποχές είχαμε περιπτώσεις, σε πολέμους κυρίως, που οι αντίπαλοι δεν εφείδοντο των νηπίων. Δηλαδή, εκτελούσαν τον άλλο πολιτισμό ασχέτως ηλικίας. Τέτοιες περιπτώσεις είχαμε. Αλλά δεν είχαμε περίπτωση τρομοκρατική, η οποία να ενήργησε με ένα τρόπο άνανδρο και να έκλεισε παιδιά μέσα σε ένα σχολείο, που είναι κέντρο αλήθειας και σοφίας, και να τα σκότωσε μαζί με τους γονείς και τους διδασκάλους τους. Είναι πρωτοφανής η περίπτωση αυτή.
Είναι η περίπτωση ενδεικτική και πάλι για το πόσο ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να κάνει πάρα πολύ κακό, όπως έχει και τη δυνατότητα να κάνει πάρα πολύ καλό. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να παραδεχθούμε ότι αυτή η ελευθερία την οποία έχουμε είναι ένα δίκοπο μαχαίρι που, αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να κάνει τρομακτικές καταστροφές. Είναι ένα δώρο το οποίο πρέπει να συνοδεύεται από αρετή, όπως θα έλεγε και ο Σολωμός, ο εθνικός μας ποιητής.
Έχουμε επίσης και από πλευράς Αγίας Γραφής κάτι πολύ ενδιαφέρον. Υπάρχει μια διατύπωση η οποία λεει «Ο άνομος ανομισάτω έτι». Δηλαδή δεν υπάρχει όριο στην ανομία και την εγκληματικότητα. Οι δυνατότητες είναι απέραντες. Και είμαστε έτοιμοι γι αυτή την πραγματικότητα. Είμαστε έτοιμοι διότι πιστεύουμε, από την άλλη πλευρά, στην ανθρώπινη ποιότητα και στην παρουσία του Θεού.
Με την ανατολή του 21ου αιώνος ετέθη το ερώτημα: Τι θα είναι ο αιών αυτός; Θα είναι αιών της φοβερής αναπτύξεως της τεχνολογίας; Θα είναι αιών πολέμων μεταξύ των πολιτισμών; Αιών τρομακτικών ανακαλύψεων; Αιών που θα περάσουμε στο διάστημα ως τόπο κατοικίας; Όλα αυτά ελέχθησαν αλλά ίσως το σπουδαιότερο που ελέχθη είναι ότι αυτός πρέπει να είναι ο Αιών του Ανθρώπου. Ο αιών κατά τον οποίο ανακαλύπτουμε τον άνθρωπο, τον πραγματικό άνθρωπο, με τις δυνατότητές του, τις ανάγκες του και το δικαίωμά του. Γιατί ο άνθρωπος περνά από τη ζωή αυτή, σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Τι είναι 70 ή 80 ή 100 χρόνια μπροστά στα δισεκατομμύρια ετών που αριθμεί ο κόσμος; Ποιος έχει το δικαίωμα να στερήσει από το ανθρώπινο ον, το τελευταίο ον, από αυτή τη μοναδική δυνατότητα να ζήσει σε τούτο τον πλανήτη; Αυτό όμως πρέπει κανείς να το δει με μια προοπτική της αξίας του ανθρώπου, ότι αυτό το ον που εμφανίζεται πάνω στη Γη για τόσο μικρό διάστημα, και εδώ έρχεται η μεγάλη προσφορά της Ορθοδοξίας και του Χριστιανισμού, είναι ένα πλάσμα καθ εικόνα και κατ ομοίωση του Θεού και έχει απόλυτα δικαιώματα. Γι αυτό και είπαμε ότι η προοπτική του 21ου αιώνα είναι η προοπτική του ανθρώπου.
Όμως, όπως φάνηκε από την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 και στο 2004 με τη Τσετσενία, μία τέτοια προοπτική βρίσκεται σε πολύ μεγάλο κίνδυνο, διότι έχουμε μια τόσο μεγάλη έκρηξη της τρομοκρατικής δραστηριότητας. Αλλά, παρά ταύτα, πιστεύουμε ότι αυτό το φαινόμενο, είναι φαινόμενο παροδικό, διότι είναι αδύνατο τελικά το ανθρώπινο ον που είναι προικισμένο με νου, και θέληση και αίσθημα, να μη δει ότι η βία δεν προσφέρει τίποτα, σε τελευταία ανάλυση. Το αίμα προκαλεί νέο αίμα. Το μίσος προκάμει νέο μίσος. Μόνο η αγάπη, μόνο η συμφιλίωση, μόνο η προσέγγιση των ανθρώπων, μόνο η αλληλοκατανόηση είναι η προοπτική του ανθρώπου. Και νομίζω, ότι σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι το βλέπουν αυτό. Και γι αυτό το λόγο, υπάρχει μία αυξημένη διάθεση ενεργού συμμετοχής σε προγράμματα, σε δραστηριότητες, οι οποίες δεν είναι παθητική αντιμετώπιση και παραπονολογία και κατάρες κατά των εγκληματιών, αλλά είναι θετική προσφορά και θετικό κτίσιμο αυτού του κόσμου που θέλουμε να κτίσουμε.
Γ. Μπίστης: Σεβασμιότατε σας ευχαριστώ πάρα πολύ για το χρόνο που αφιερώσατε σήμερα μαζί μας. Θα είναι πράγματι ένα μεγάλο δώρο η ευχή σας να εισακουστεί και να μπει ο κόσμος σε ένα δρόμο συναδέλφωσης, φιλίας και αγάπης. Ας ελπίσουμε πως στην επόμενη επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου ο κόσμος θα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση.
Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος: Αμήν.
