Μεταδόθηκε δορυφορικά από το Σημείο Μηδέν (Ground Zero) της Νέας Υόρκης, το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2004, στις 11:00 το πρωί, ώρα Ανατολικής Ακτής των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Αναμεταδόθηκε από συνεργαζόμενους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς στην Ελλάδα, την Κύπρο και διάφορες Ελληνικές κοινότητες στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία.
Κείμενο Εκπομπής:
Γ. Μπίστης: Καλησπέρα σας. Ημέρα μνημόσυνων σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη και τη Ουάσιγκτον.
Το επίκεντρο των σχετικών εκδηλώσεων βρίσκεται εδώ, στο λεγόμενο Σημείο Μηδέν, όπου μέχρι πριν 3 χρόνια στέκονταν περήφανα οι φημισμένοι δίδυμοι πύργοι του Κέντρου Παγκοσμίου Εμπορίου της Νέας Υόρκης. Ήταν σαν σήμερα το 2001 που τρομοκράτες απήγαγαν δύο επιβατηγά αεροπλάνα και τα σύντριψαν πάνω στους δίδυμους πύργους, προκαλώντας την πλήρη καταστροφή τους και σκορπώντας τον θάνατο σε κάπου δύο χιλιάδες οκτακόσιους αθώους ανθρώπους.
Οι γονείς και οι άλλοι συγγενείς των τραγικών θυμάτων διαβάζουν την ώρα αυτή ένα-ένα τα ονόματα των όσων σκοτώθηκαν. Πνευματικοί ηγέτες και παράγοντες από τις δημοτικές αρχές βρίσκονται στο πλευρό τους και τους προσφέρουν παρηγοριά και υποστήριξη.
Ορισμένα από τα πρόσωπα των οποίων τη ζωή άγγιξε η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε στο τελευταίο 24ωρο στη Νέα Υόρκη. Στην επόμενη λίγη ώρα θα σας παρουσιάσουμε τις ιστορίες τους σαν ένα φόρο τιμής στη μνήμη όλων όσων χάθηκαν τη μαύρη εκείνη ημέρα.
Ο πρώτος που επιδιώξαμε να δούμε με τον ερχομό μας στη Νέα Υόρκη ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος. Συναντήσαμε το Σεβασμιότατο στο Παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου, στο χώρο της Αρχιεπισκοπής.
Σεβασμιότατε, τι αισθήματα κυριαρχούν στη καρδιά σας, και τι σκέψεις σας απασχολούν στη σημερινή, θλιβερή, τρίτη επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου;
Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος: Σε μία τέτοια περίπτωση τα αισθήματα είναι πολλαπλά, είναι ανάμεικτα και είναι πολύ δύσκολο να εκφραστούν, αλλά θα λέγαμε ότι, κατά βάση, είναι αισθήματα οδύνης, για ένα γεγονός το οποίο παρουσίασε τα ανθρώπινο πρόσωπο στη χειρότερη μορφή του. Ένα πρόσωπο του τρομοκράτη, ο οποίος εν ονόματι της θρησκείας, εκτελεί εν ψυχρώ ανθρώπους που είναι αθώοι. Αυτό ήταν η 11η Σεπτεμβρίου και αυτό ήταν ένα από τα χειρότερα που θα μπορούσαν να δείξουν οι άνθρωποι, ως άνθρωποι. Και το ζήσαμε αυτό πολύ έντονα, όχι μόνο βλέποντας αυτό το πρόσωπο, το χειρότερο, αλλά βλέποντας, εν συνεχεία, τα πρόσωπα, τα γεμάτα πόνο και θλίψη, και το δάκρυ, των ανθρώπων που θρηνούσαν αδελφούς, αδελφές, συζύγους παιδιά.
Υπάρχουν γεγονότα που συμβαίνουν κάποτε και περνούν στη μνήμη μας και περιπτωτικά και περιστασιακά τα θυμόμαστε. Η 11η Σεπτεμβρίου είναι το είδος του γεγονότος που έμεινε έκτοτε τελείως στη επιφάνεια και στο προσκήνιο όλων των ανθρώπων. Ζουν με τις συνέπειες και το φάσμα συνεχώς, ιδιαιτέρως εμείς εδώ στη νέα Υόρκη. Και το ζούμε γιατί η απειλή είναι πάντοτε ανοικτή και δεδομένη. Από αυτή τη άποψη τα αισθήματα δεν είναι απλώς αισθήματα μιας συμμετοχής σε ένα θλιβερό γεγονός, του παρελθόντος, είναι αισθήματα μίας υπαρξιακής αγωνίας για το που πάει ο κόσμος.
Γ. Μπίστης: Ένα από τα πρόσωπα που ένοιωσαν βαθιά τον πόνο της 11ης Σεπτεμβρίου είναι η Ανθούλα Κατσιματίδη, η οποία έχασε εκείνη τη μέρα ένα πολύ αγαπημένο της αδελφό, τον Γιάννη, που εργάζονταν στον εκατοστό-τέταρτο όροφο του πρώτου πύργου. Η Ανθούλα και οι γονείς της δεν τον ξεχνούν.
Ανθούλα Κατσιματίδη: Ο Γιάννης ήταν το καμάρι της οικογένειας. Μόνο και μόνο από τις παρέες του, απ’ τα χαμογελά του και απ’ τις πλάκες του, μας έδινε πολύ κουράγιο στη ζωή, γιατί είχαμε κάποια άλλα θλιβερά συμβάντα, και είχε συμπαρασταθεί στη οικογένεια γενικώς. Ήτανε πολύ χαμογελαστός και πολύ αγαπητός άνθρωπος. Αγαπούσε πάρα πολύ τη ζωή, αγαπούσε πάρα πολύ την οικογένεια του, τους φίλους του, είχε τόσους πολλούς φίλους, αγαπούσε επίσης και τη Ελλάδα, τρομερά, και την όμορφη τη Νίσυρο. Θυμάμαι το τελευταίο καλοκαίρι που είμαστε μαζί, ήταν εκείνο τον Αύγουστο (του 2001) που πήγε στη Νίσυρο ν’ ανάψει ένα κερί στη Παναγιά τη Σπηλιανή, το είχε τάξει να πάει στην Παναγιά. Ήτανε απίστευτο αυτό το πράγμα. Πυρ και μανία, ανήμερα της Παναγιάς να ανεβεί, να ανάψει ένα κεράκι.
Οπότε δεν μπορούμε να μην σκεφτόμαστε το Γιάννη με τις χαρές του και τις πλάκες του. Και όχι μόνο αυτό , αλλά ήτανε και πολύ τρυφερός άνθρωπος. Μας αγαπούσε όλους. Αυτό μου έχει λείψει. Ήτανε πολύ καλός μου φίλος. Ξέρω ότι πρέπει να συνεχίσουμε τη ζωή μας, δεν μπορούμε να κάνουμε και τίποτα άλλο. Πιστεύω ότι και ο Γιάννης οπωσδήποτε θα ήθελε να ζήσουμε τη ζωή μας με χαρά και με ελπίδα γιατί ήτανε τέτοιος άνθρωπος , είχε τέτοιο χαρακτήρα.
Γ. Μπίστης: Δίπλα ακριβώς στους δίδυμους πύργους βρίσκονταν μέχρι πριν τρία χρόνια ένα Ελληνορθόδοξο εκκλησάκι, ο Άγιος Νικόλαος, που παρασύρθηκε και γκρεμίστηκε κι αυτό μαζί με τους δύο μεγάλους ουρανοξύστες. Από τότε μέχρι σήμερα, ο ιερέας του Αγίου Νικολάου, ο Παπαγιάννης Ρώμας, περνά κάθε μέρα από το Σημείο Μηδέν και κάνει την προσευχή του στον Άγιο.
Παπαγιάννης Ρώμας: Ο Άγιος Νικόλαος ήτανε εδώ μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου. Ήμουνα ο ιερατικός προϊστάμενος από το 1972. Τον Άγιο Νικόλαο τον έχτισε μία ομάδα Ελλήνων, η οποίοι ήρθαν από την Ελλάδα, χωρίς να ξέρουν αγγλικά, χωρίς χρήματα, αλλά είχανε την πίστη τους. Κοιμόντουσαν μαζί, σ’ ένα δωμάτιο 12 άνθρωποι, για να μαζέψουν τα χρήματα, να πληρώσουν το ενοίκιο. Το 1916 αγοράσανε το οικόπεδο του τον Αγίου Νικολάου για 25.000 δολάρια. Πολλές δυστυχίες και αγώνες, αλλά και περισσότερη αγάπη είχανε τότε οι παλαιοί.
Στις 11 Σεπτεμβρίου καταστράφηκε. Ήρθα εδώ την επόμενη μέρα, να δω τον Άγιο Νικόλαο και είδα γύρω στα 5 μέτρα σίδερα. Ο δεύτερος Πύργος έπεσε πάνω στον Άγιο και δεν έμεινε τίποτα, ούτε πόρτες, ούτε παράθυρα. Τότε γονάτισα κάτω συγκινημένος και άρχισα να κλαίω και υποσχεθήκαμε: “Άγιε Νικόλα θα σε ξανακτίσουμε πάλι, στο ίδιο μέρος,” διότι το θέλει ο κόσμος. Αλλά όταν κοίταξα γύρω μου, τα μεγάλα κτίρια, τόσος κόσμος που πήγαινε για να βγάλει το μεροκάματο, ήταν όλοι νεκροί, κανένας δεν γύρισε σπίτι του.
Γ. Μπίστης: Ανάμεσα στις οικογένειες που είχαν βοηθήσει στην ανέγερση του Αγίου Νικολάου ήταν και εκείνη της Όλγας Παυλάκου. Η Όλγα βαφτίστηκε στο ναό αυτό και τα τελευταία χρόνια ήταν ταμίας του. Από τα συντρίμμια της εκκλησίας η Όλγα και άλλοι ενορίτες περιμάζεψαν ορισμένα κειμήλια.
Όλγα Παυλάκου: Βρήκαμε μία εικόνα του Αγίου Ζακυνθινού, βρήκαμε κάτι βιβλία, βρήκαμε καντήλια, βρήκαμε και μία καμπάνα, που ήτανε μέσα στη εκκλησία. Τώρα τα ευρήματα αυτά βρίσκονται στη Αρχιεπισκοπή, όπου και θα παραμείνουν μέχρι να ξανακτίσουμε την εκκλησία. Περιμένουμε ανυπόμονα να έρθει αυτή η μέρα και να ξαναχτιστεί η εκκλησία μας.
Γ. Μπίστης: Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενορίας του Αγίου Νικολάου είναι ο Γιάννης Πιτσικάδης που επίσης δυσκολεύεται να πιστέψει πως έχασε τόσους γνωστούς και φίλους την 11η Σεπτεμβρίου.
Γιάννη Πιτσικάδης: Είναι πολύ δύσκολη μέρα αυτή για μας. Πέρασαν τρία χρόνια, αλλά είναι σα να ήτανε χθες. Ακόμα κλαιμε για αυτούς που έχουνε πεθάνει. Θα μπορούσε να ήτανε χειρότερα, αλλά και αυτούς που χάσαμε εκείνη την ημέρα ήτανε παρά πολλά άτομα. Πολλοί από αυτούς που χάσαμε ήταν μέλη της εκκλησίας μας. Κάθε Τετάρτη ήμασταν ανοικτά και τα παιδιά που δουλεύανε στο World Trade Center, ερχόντουσαν στη εκκλησία το μεσημέρι και καθόντουσαν μαζί μας, ανάβανε ένα κερί και μετά επιστρέφανε στη δουλειά τους. Αυτοί που πεθάνανε εκείνη την ημέρα ήταν νέοι, οι περισσότεροι, και αφήσανε παιδιά και συζύγους.
Γ. Μπίστης : Τι γίνεται με τα ορφανά που έμειναν και τους άλλους που επέζησαν; Πηγαίνετε στα σπίτια τους, τους βλέπετε, τους παρέχετε βοήθεια, αν χρειάζεται κάποιος κάτι;
Γιάννη Πιτσικάδης: Βεβαίως, βεβαίως, είναι όλοι μαζί μας, μία οικογένεια.
Γ. Μπίστης: Στο Σημείο Μηδέν υπάρχει ένα μικρό εστιατόριο του Γιάννη Κωστάλα στο οποίο έτρωγαν τα μεσημέρια οι Έλληνες που εργάζονταν στους δίδυμους πύργους και που έγινε τις μέρες της τραγωδίας Κέντρο Παροχής Πρώτων Βοηθειών στους επιζήσαντες.
Γιάννης Κωστάλας: Ζούμε σε αυτή την γειτονιά τα τελευταία 35 χρόνια. Εδώ βρίσκονται οι επιχειρήσεις μας. Το χειρότερο είναι ότι εμείς ξέρουμε περισσότερους ανθρώπους που πεθάνανε εδώ, Έλληνες και Αμερικανούς, από κάθε άλλον, διότι ερχόντουσαν εδώ τρεις, τέσσερες φορές την ημέρα και τρώγανε. Είχαμε γίνει μία οικογένεια. Γι αυτό για μας σήμερα είναι μία πολύ άσχημη μέρα.
Γ. Μπίστης: Το νόημα της 11ης Σεπτεμβρίου μας ανέπτυξε με την ευγλωττία που τον διακρίνει ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, ο οποίος και σαν πνευματικός ηγέτης μας υπέδειξε τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει του λοιπού η ανθρωπότητα.
Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος: Η προοπτική του 21ου αιώνα είναι η προοπτική του ανθρώπου. Όμως, όπως φάνηκε από την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 και με το 2004 με τη Τσετσενία, μία τέτοια προοπτική είναι σε πολύ μεγάλο κίνδυνο, διότι έχουμε μια τόσο μεγάλη έκρηξη της τρομοκρατικής δραστηριότητας. Αλλά, παρά ταύτα, πιστεύουμε ότι αυτό το φαινόμενο, είναι φαινόμενο παροδικό, διότι είναι αδύνατο τελικά το ανθρώπινο ον που είναι προικισμένο με νου, και θέληση και αίσθημα, να μη δει ότι η βία δεν προσφέρει τίποτα, σε τελευταία ανάλυση. Το αίμα προκαλεί νέο αίμα. Το μίσος προκάμει νέο μίσος. Μόνο η αγάπη, μόνο η συμφιλίωση, μόνο η προσέγγιση των ανθρώπων, μόνο η αλληλοκατανόηση είναι η προοπτική του ανθρώπου. Και νομίζω, ότι σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι το βλέπουν αυτό. Και γι αυτό το λόγο, υπάρχει μία αυξημένη διάθεση ενεργού συμμετοχής σε προγράμματα, σε δραστηριότητες, οι οποίες δεν είναι παθητική αντιμετώπιση και παραπονολογία και κατάρες κατά των εγκληματιών, αλλά είναι θετική προσφορά και θετικό κτίσιμο αυτού του κόσμου που θέλουμε να κτίσουμε.
Γ. Μπίστης: Εκδηλώσεις σαν αυτές της Νέας Υόρκης γίνονται την ώρα αυτή και στη Ουάσιγκτον για τα σχεδόν τριακόσια θύματα της τρομοκρατικής επίθεσης που δέχθηκε το Πεντάγωνο σαν σήμερα πριν τρία χρόνια.
